Mövzu: 10 ƏDƏBİ DİL, onun normalari

(N.Xəzri)

0. 
   Ümumiləşdirici söz həmcins üzvlərdən əvvəl gələrsə, ondan sonra tire qoyulur. Məs.;
   

Dostlar hər şeydən – həyatdan, ailədən, dostluqdan, məhəbbətdən, dünyanın işlərindən danışdılar.

0. 
   Ümumiləşdirici söz həmcins üzvlərdən sonra gələrsə, ondan əvvəl tire qoyulur. Məs.; O, vəziyyətə də, yorğunluğa da, yurdsuzluğa da – bunların hamısına dözərdi (S.Qədirzadə).
   

0. 
   Məntiqi vurğulu sözü nəzərə çarpdırmaq, ayırmaq üçün həmin sözdən sonra tire qoyulur.
   

Vətən - əcdadımızın mədfənidir.


Vətən – övladımızın məskənidir.


(A.Səhhət)

0. 
   Dialoqlarda cümlələrin əvvəlində tire qoyulur.
   

0. 
   Yoldaşım, yatmışmısan?
   

0. 
   Yox bir sözün varsa, buyur.
   

0. 
   On manat qərz istərəm...
   

0. 
   Yox, yox, bərabər, yatmışam (Sabir)
   

7) Müəllif sözü vasitəsiz nitqdən tire ilə ayrılır. Məs.;


- Oğul, - dedi – gecə isti su atanda bismillah deyərlər (T.Mahmud).


İKİ NÖQTƏ

0. 
   Ümumiləşdirici sözdən sonra:
   

İnstitutun məqsədi azlıqlarla: etnik, dini, əlillər, qaçqın və köçkünlər, ahılar, uşaqlar və başqaları ilə məşğul olan qeyri-hökumət təşkilatlarına kömək etməkdir (“Azadlıq” qəzeti, 7 oktyabr 2004).

2. “Məsələn” və onun ixtisar şəklindən (məs.:) sonra.

Məsələn: 1. Şairi maraqlandıran problemlərin mərkəzində insan durur.

Səni yaz qatarı apardı tezdən


Elə bil dünyanı


Qarlı qış aldı.


(N.Xəzri)

3. Dialoqlarda: Məs.:

Xosrov əvvəlcə soruşdu: “Hardansan cavan?”


Fərhad cavab verdi: “Dost diyarından”.


Dedi: “O dünyada hansı sənət var?”


Dedi: “Qəmi alıb, canı satırlar”