Mövzu: 10 ƏDƏBİ DİL, onun normalari

(Sabir)

0. 
   Bir adam olsaydı, ax, keçən günləri geri qaytaraydı (Ə.Haqverdiyev).
   

NÖQTƏLİ VERGÜL

Aşağıdakı hallarda nöqtəli vergüldən istifadə olunur:

a) tabesiz mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri arasında. Məs.;


Qarqar çayının həzin şırıltısı, Gülpərinin palazlara, xalçalara endirdiyi toqqaların taqqıltısı ətrafa yayılırdı; hələ naxırçıların hay-harayı da bu səslərə qarışanda bu bir tərəkəmə toyunu xatırladardı (Ə.Haqverdiyev).


DEFİS

0. 
   mürəkkəb sözlərin tərəfləri arasında. Məs.; dadlı-dadlı, dost-aşna,
   

qohum-qardaş, yavaş-yavaş və s.


b) mürəkkəb qısaltmalarla şəkilçi arasında. Məs.; ADPU-nun, ABŞ-ın,


NATO-ya və s.


c) sıra saylar rəqəmlə yazıldıqda. Məs.; 5-ci, 10-cu, 4-cü və s.


ç) izafət tərkiblərində. Məs.; nöqteyi-nəzər, tərzi-hərəkət, tərcümeyi-hal.


TİRE

1) Cümlə üzvünün əlavəsindən əvvəl. Məs.;

1. Xan çıxdı və gördü ki, qapını döyən xanın öz kəndlisi – İtqapan kəndinin əhli Novruzəlidir (C.Məmmədquluzadə).

0. 
   Üç duyğu – qorxu, sevinc və utancaqlıq üçü də birdən Dilbərə hücum
   

etdi (C.C.).

0. 
   Müqayisə edilən obyektləri daha qabarıq nəzərə çarpdırmaq üçün onların (qarşılaşdırılan sözlərin) arasında. Məs.;
   

Sən günəş – mən səndən nur alan Ayam,


Sən bir səs – mən isə əks-sədayam!


Zirvəsən – zirvəyə qalxan cığıram.