Tor gənəsi (Tetranychus urticae K.) – Gənələr dəstəsinin (Acariformes) hörümçək gənələri (Tetranychidae) fəsiləsinə mənsubdur.
Yetkin gənə yaşılmtıl-sarı və ya narıncı rəngdə olur. Uzunluğu 0,36-0,47 mm, erkək fərdlər isə kiçik 0,22-0,28 mm böyüklükdədir. Yetkin fərdlərdə və nimfalarda ayaqlar 4 cüt, sürfələrdə isə 3 cütdür. Yumurtası kürəvaridir, 0,14 mm olub, adi gözlə çətin seçilir.
Zərərvericinin yetkin fərdləri bitki qalıqları altında qışlayır. Bundan başqa qışlama kəsəklərin altında, tökülmüş yarpaq və qozaların altında keçirir. Qışlayan gənələr qırmızı rəngdə olur və qışlamayan gənələrdən fərqlənir.
Qışlamış gənələr aprel ayının əvvəllərində, havanın gündəlik orta temperaturu +100S-dən yuxarı olduqda qışlamadan çıxır və sarmaşıqla, qanqal, bağayarpağı, zəncirotu və s. üzərində qidalanmağa başlayırlar. Havalar istiləşdikcə alaq otlarının yarpaqları kobudlaşır və may-iyun aylarında onlar pambıq bitkisi üzərinə keçərək onun yarpaqlarının hüceyrə şirəsini sormaqla qidalanmağa başlayırlar.
Tor gənəsi alaq otlarından əvvəlcə tarlanın kənarlarındakı bitkilər üzərinə keçir və sonradan oradan sahənin ortalarına yaylır. Bir dişi gənə 50-180-ə qədər yumurta qoya bilir. Yumurtalar adətən yarpağın alt səthinə gənənin qurduğu torun arasına qoyulur. Qoyulmuş yumurtanın embrioanl inkişafı 3-8 gündən sonra başa çatır. Yumurtadan çıxan sürfələr yarpaqların alt səthində hördüyü tor içərisində yaşayaraq qidalanır.
Hava şəraitindən asılı olaraq tor gənəsi il ərzində 15-18 nəsil verir.
Havanın isti və quraq keçməsi, daha doğrusu, havanın temperaturu 20-310, rütubət isə 35-55% olduqda gənənin kütləvi surətdə çoxalması üçün əlverişli şərait yaranır. Buna görə də gənənin ən çox miqdarına iyul-avqust aylarında təsadüf edilir.
Pambıq bitkisində zədələnmənin xarici əlaməti ilk vaxtlar yarpaqların alt səthində torlarla örtülmüş bozumtul, üst ətrəfində isə qırmızımtıl ləkələrin əmələ gəlməsidir. Bu ləkələr tədricən böyüyərək bütün yarpaq səthini və bitkidəki yarpaqları əhatə edir. Zədələnmiş yarpaqlarda fotosintez prosesi ləng gedir. Bunun nəticəsində zədələnmiş yarpaqlar quruyaraq tökülür. Bunun nəticəsində isə məhsul azalır.
Zərərvericinin azalmasında onun təbii düşməni olan yırtıcı qara bağacığı, stetorus böcəyi, adi qızılgöz, yırtıcı tripis böyük rol oynayır.
