Mövzu Oxu sənətinin tarixi Plan: İfadəli oxu sənətinin tarixi


açıq, gözəl ifadələrlə anlatma; natiqlik bacarığı)



Yüklə 478,63 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/8
tarix12.03.2023
ölçüsü478,63 Kb.
#87474
1   2   3   4   5   6   7   8
Mövzu 3.ADƏM

açıq, gözəl ifadələrlə anlatma; natiqlik bacarığı) yüksək inkişaf səviyyəsinə 
çatmışdır. Ərəb qəbilələrinin olduğu ticarət yerlərində ticarətlə bərabər, şair və 
natiqlərin müsabiqələri də keçirilirdi. Müsabiqələr zamanı oxunan şeirlərin, 
söylənilən xütbələrin münsiflər heyəti tərəfindən qiymətləndirilməsi şifahi şəkildə, 
bütün Ərəbistan yarımadasında intişar tapmış ümumi estetik tələblər, müəyyən 
stilistik normalar əsasında həyata keçirilirdi. Klassik ərəb dilinin bədii nümunəsi 
olan “Quran” bəlağət və fəsahət baxımından öyrənilmiş, sonralar isə söz sənətinin 
ayrı-ayrı cəhətlərini araşdırmaq diqqət mərkəzində olmuşdur. Bəlağət, yəni nitq 
gözəlliyi məsələsi ilk dəfə olaraq, “Quran”la bağlı şəkildə öyrənilməyə 
başlanılmışdır. Bəlağət haqqında yazılan ilk kitablar “Quran”ın bəlağətinə həsr 
edilmişdir. Nitqin aydınlığı, anlaşıqlı olması, yığcamlığı, nitqin tərkib hissələrinin 
dəqiq düzülüşü və sözlərin düzgün seçilməsi, söz sənətinin gözəlləşdirilməsi 
bəlağətin mühüm cəhətləri kimi qeyd olunur. 
Qədim Yunanıstanda, Romada təsirli, gözəl danışmaq çox yüksək 
qiymətləndirilirdi. Bu, tədricən natiqlik sənətinin yaranmasına, formalaşmasına 
səbəb oldu. Aristotel
e.ə. 335-ci ildə "Ritorika" adlı əsərini yazıb natiqlik sənətinin 
elmi əsaslarını 
vermiş, sənəti insan fəaliyyətinin xüsusi növü kimi 
qiymətləndirmiş, natiq nitqinin quruluşunu, üslubunu, orfoepiyasını, ifadəlilik 
vasitələrini və s. geniş şəkildə izah etmişdir.
Gözəl danışıq (bəlağət), natiqlik 
sənəti, bədii nəsr haqqında elm mənasında işlənən ritorika (rhetorike) e.ə.V əsrdə 
qədim Yunanıstanda yaranmış, III-II əsrlərdə orada, e.ə.I əsrdə Romada sistemə 
düşmüşdür.
Bu sənətin sürətlə tərəqqisi, geniş yayılması məharətli, təsirli 
danışmağın zəruri həyati tələbə çevrilməsinə, bununla da məişətə möhkəm daxil 
olmasına gətirib çıxarırdı. Xüsusi məktəblərin-ritorika adlanan məktəblərin 
yaranması isə natiqlik sənətini ümümxalq mədəniyyətinin tərkib hissəsi etdi. 
Aristotel “Ritorika” adlı əsərində qədim Yunanıstanda yaşamış bədii söz 
ustalarının sənətkarlığını (dili, üslubu, oxu texnikası və s.) geniş şərh etmişdir. 

Yüklə 478,63 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin