Mowzuk: 10 lyk sanlary nomerlemekde okatmagyñ taýýarlyk döwri Meýilnama; I. Giriş II. Esasy

3.10 lyq sanlary nomerlemekde okatmak usulyýetiniň umumy meseleleri
I. 1-nji synpda matematika bilen meşgullanmagyň esasy bilim we terbiýeçilik wezipeleri 1-nji synp programmasy geljekki bilime esaslanýan möhüm bilimleri, başarnyklary we başarnyklary üpjün edýär endikleriniň kemala gelmegine degişlidir. 1-nji synpda san, sanamak, goşmak we aýyrmak amallary hyýal emele gelmeli, san çyzygy aňly özleşdirilmeli (setirdäki çagalar san emele getirmegi öwrenmeli, sanlary deňeşdirmegi öwrenmeli). goşmak we aýyrmak usullarynyň aňly ussatlygyna aýratyn üns berilmelidir. Netijede, 1-nji synpda okatmagyň netijesi, bu sanlara 10-a san goşmak tablisasydyr kmpozisiýanyň degişli ýagdaýlaryny aýyrmak we bu ussatlyk bilen seresaplylyk bilen özleşdirmek awtomatizme getirmekden ybarat bolmalydyr. Çagalar 3 + 6 = 9, 9 4 we 5, 9- diýýärler 6 = 3, sebäbi 9-yň 3 we 6dygyny dilden aýtmaly bolýarlar.
Mundan başga-da, çagalar 0-dan 20-ä çenli zatlary sanap bildiler sanlary okamaga we ýazmaga ukyply, onlarça we birliklerden ybarat biliň (12-iň 1 onluk we 2 birlik, 1 onluk we 7 birlik 17 bolandygyny biliň) goşmak we aýyrmak mysallaryny (10 + 6, 13 - 3, 16 - 10) 20-de çözmegi başarmaly bolmaly.
Mundan başga-da, çagalar jemi tapmaly, galan, berlen san birnäçe birlik goşmak we aýyrmak meselelerini çözmegi öwrenmeli. Tutuş ýyl çagalaryň giňişlikdäki hyýalyny, "artykmaçlygyny" kesgitlemek we giňeltmek barada, "az", "şonuň üçin" gatnaşyklara düşünmek we giňeltmek baradaky zatlar uzynlyklar (ilki islenýän uzynlygyň ölçeg lentasy, soňra 1 santimetr lenta ölçegi bilen) ölçeg bilen baglanyşykly, bölümiň uzynlygy (tutuş santimetrde) hökümdar bilen ölçemek we belli bir uzynlygyň bir bölegini çyzmak bilen baglanyşykly amaly başarnyklary kemala getirmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Mugallym muny hemişe ýada salýar elmydama çagalaryň durmuş tejribelerine esaslanýan bolsa, saklanmalydyr terbiýeçilik meseleleri diňe baýlaşdyrylanda çözülip bilner, şonuň üçin çagalaryň sözleri, ýady we pikirlenmegiň ösüşi barada alada etmeli. Çagalaryň umumy ösüşi üçin her sapakda, mümkinçilige baglylykda, bir topar dersi, käbir dersleri synlamak çagalaryň ýatlamalaryny ýerine ýetirmek bilen baglanyşykly klassifikasiýa işleri geçirilmelidir. Bu ýatda saklamagy aňsatlaşdyrýan usullary öwretmek möhümdir. Mysal üçin, goýmak tablisasy birmeňzeş sanlary goşmagy öwrenmek (4 + 4, 5 + 5 we ş.m.), netijeleri 4 + 5, 5 + 6 we ýadyňyzda saklaň beýleki goşmaça ýagdaýlary ýada salmaga kömek edýär.
Şol bir wagtyň özünde, programmanyň köp meselelerini özleşdirmek çaganyň özüne bagly hereketiň aňly ýerine ýetirilmegini talap edýär. Mysal üçin, ilki obýektleriň bir toparyndaky çagalar tertipde, soň başga tertipde sanamak we sanamagyň tertibi boýunça sanamagyň netijesi bilen baglanyşykly däl diýen netijä gelýärler. Şeýle hem, amaly synlamalaryň netijesinde çagalar mowzugyň yzygiderli belgisiniň elmydama sanamagyň tertibine baglydygyny anyklaýarlar we ş.m. Köp synlamalardan hasaplamalary aňsatlaşdyrýan materialdan mugallym okuwçylaryň başarnyklaryny umumylaşdyrmak üçin ulanmalydyr. Mysal üçin, çagalar 4 + 5, 5 + 4 görnüşindäki jübüt mysallary synladylar we deňeşdirdiler we jemlediler sanlaryň goşulmagynyň tertibine bagly däl diýen netijä gelýärler we bu jemi emläk az mukdarda köp sanly goşulan ýagdaýynda ulanylýar (2 + 7, 1 + 9 we ş.m.).
Alty ýaşly çagalar bilen işleýän mugallym hemişe onuň öňünde umumy bilim alýar maksatlaryny ýatdan çykarmaly däldir. Çagalaryň aň-bilim ukyplary (ilkinji nobatda olaryň pikirlenmäniň we sözleýişiň ösmegi) çagalar bilen edilýän möhüm mesele diňe bilim işiniň mazmuny we usullary bu meselä tabyn bolan ýagdaýynda üstünlikli çözülýär. Matematika okuwy üçin şeýle meseleleriň saýlanmagy uly möhümdir. Bu işler çagalara garaşsyz gözegçilikleri öz içine alýar wakalary, zatlary, hereketleri we şuňa meňzeşleri deňeşdirmek we suratlandyrmak zerurlygy edýär. Çagalaryň çykyşy diňe bir mugallymyň soraglaryna jogap bermekden başga-da, ondan hem ybaratdyr Hekaýany zerur sözleri we aňlatmalary goşmak bilen erkin beýan etmek möhümdir obýektleriň häsiýetlerini öwrenmekde, esasanam reňklerini tapawutlandyrmagy öwretmekde, okuwçylara reňkiň adyny, daş-töweregindäki zatlaryň reňklerini aýtmakdan başga-da bilýän miweleri we gök önümleri, şol sanda reňkleri hakda gürrüň bermek aýtmagy teklip edip biler we ş.m.). Matematika sapaklarynda berlen ýumuş we maşklaryň mazmunyna çagalara tanyş kitaplaryň, ertekileriň we multfilmleriň gahrymanlary gatnaşsa ýerliklidir. Ene dili we okuwyň dowamynda beýleki dersler göz öňünde tutup we okuwda alnan bilimlere we başarnyklara esaslanýar gitmeli Möhüm bilim meseleleriniň biri çagalaryň köpçülikleýin ýaşamagy we öwrenmegi zerurlygydyr başlangyç bilimleriň, başarnyklaryň we başarnyklaryň düzüminden durýar. Bu meselede başga zat Guramaçylykly okuw we oýun çäreleri arkaly tejribe uly ähmiýete eýe.
Şeýlelik bilen bilim, terbiýe we ösüş meseleleri hemmetaraplaýyn çözülýär. Sapakda dürli okuw usullaryny we iş guramasynyň degişli görnüşlerini ulanmak uly ähmiýete eýe.
II. Okuw usulyýeti we okuwy guramak
Alty ýaş bilen işleşmegiň esasy talaby, synpda çagalaryň işjeňligine ünsi jemlemekdir işjeňligini iň ýokary derejede ösdürmekdir. Sapakda şeýle çagalar ýedi ýaşynda çagalara garanyňda has köp erkinlige ýol berdi. Mundan başga-da, çagalar mekdebe gatnaýarlar gyzyklanmalaryny gazanmak üçin eseri sapakda hersi ýaly tertipleşdirmeli okuwçy işjeň gatnaşsyn, has köp okuwçyny sapaga çagyrsyn. Mysal üçin, mugallym sanady mugallymçylyk edýärkä, Kadir, Sattar, Anwar, Aýdin, Nadira tagtasyna we oturan çagalara jaň edýär soraýar: "Näçe okuwça jaň etdim?" barlarys: Kadir, meniň ýanyma gel. Sen birinji, yzyndan Sattar. Näçe adam hasaplanarsyňyz? ... hemmämiz öwrülýäris Ilki kim gitdi? Ikinji kim? we ş.m. Iň soňkusy bäşinji boldy, hemmesi näçeräkdi Bäşinji güýçli, ýiti. Näçe galdy? Indi kimiň beýikdigini göreliň: Walimi ýa-da Sattar, Ilhom ýa-da Wahid, Nigoram ýa-da Lola we ş.m.
Sapakda matematika bilen gyzyklanýan ýaryş elementleri bar didaktiki oýunlara has köp ýer berilmelidir. Bular başlangyç synpda matematika mugallymçylyk tejribesinden belli bolan didaktiki oýunlara eýe bolmak ("Sessiz", "Basgançaklar", "estafeta")
Bu oýunlary oýnanda synp adatça iki topara ýa-da iki okuwça bölünýär tarapyndan ýerine ýetirildi Şeýle oýunlary çagalar käwagt şeýle tertipde guramak möhümdir goý, "mugallym" rolunda galsynlar, ýagny dogry ýerine ýetirilişini ýa-da özlerini barlasynlar goýsunlar (çagalar oýun wagtynda rollaryny çalşsynlar).
Oýunlarda "ýeňiş" usulyny ulanmak möhümdir. Mysal üçin, "Jogap 8." "iki san goşmagyň mysaly ediň" aňlatmasynyň ýerine çagalar bu meseläni gyzyklanma bilen kabul edýärler edip bilmekleri üçin "D + P-de haýsy kartoçkalaryň agdarylandygyny tapyň" diýiň mümkin Okuwçylary has işjeňleşdirmek, ähli ünsüni jemlemek isleýänler köp mugallymlar tarapyndan ulanylýan usul, okuwçylaryň halaýan ertekileriniň gahrymanlaryny "özüne çekmek" usulydyr uly ähmiýete eýe. Mysal üçin: «Ol grek mysallaryny çözýärdi, bir mysaly çözdi Ol almady ... Ol kömek soramaga geldi. Oňa kömek ediň ... Hemişe bolşy ýaly düşnüksiz hemme zady bulaşdyrdy. Iki-üç goşup, 4-e eýe boldy. Hisalňyşlygyny düzediň " we şuňa meňzeşler.
Tebigaty bilen gyzyklanýan ýörite saýlanan logiki maşklarda çagalar ajaýyp gyzyklanma bilen seljerip biler. Okuw kitabynyň sahypalarynda (kursyň dürli mowzuklaryna bagyşlanýar). we bu görnüşleriň biri, bu maşklara bagyşlanan ýörite iki ýanaşyk içki sahypada (razvorot) maşklaryň tapgyry berilýär.
Logiki maşklar, oýunlar, didaktiki material bilen amaly iş, çap edilen depder amaly iş sapakda has uly orny eýelemeli, ýöne bular bilen birlikde öwretmek ýönekeý usullar hem ulanylýar, bu usullar belli bir aýratynlyk üçin hem göz öňünde tutulýar bar Mysal üçin, 6 ýaşly çagalar bilen işleşende, uzyn düşündirişler bolmaly däl. Düşündiriş köplenç taýýarlyk söhbetdeşligi görnüşinde geçirilýär. Kitap bilen işlemek adatça mugallymdyr ýolbaşçylygynda bolup geçýär, ýöne ýylyň ahyryna çenli çagalar kitapdaky käbir tabşyryklarda garaşsyz bolýarlar ýerine ýetirmegi öwretmeli (ownuk tekst meselelerini gaty kyn däl mysallar bilen çözmek).
Bu, alty ýaşly çagalar bilen çäreleri guramak üçin möhüm talaplaryň biridir çagalaryň işleriniň görnüşini wagtynda üýtgedip boljak şertleri döretmek we ýerine ýetirilen meseleleriň dürlüligini üpjün etmeli (synlar, didaktiki materiallar bilen amaly iş, surat çekmek, söhbetdeşlige gatnaşmak, depderde garaşsyz iş, kitap bilen işlemek, synpyň dilden aýdylýan işine gatnaşmak, sapakda oýnawaç dynç almak we ş.m.).
Täze material hödürlenende, sapak tagtanyň öňünde bolar ýaly tertipli bolmaly mugallym ýa-da çagyrylan okuwçy tarapyndan ýerine ýetirilen dürli demonstrasiýalardan dürli Obýektler bilen amaly iş etmekden başlaýar (mysal üçin, çagalar tagtada nobatçylyk edýärler öňe gidýärler, oýnawaçlary tekjede alyp, jübüt emele getirýärler), şondan soň iş, mugallymyň oýun wagtynda oýnaýan stolundaky aýratyn sanamak materiallary bilen ýerine ýetirilýär mätäç okuwçylara kömek edýär. Şeýle işler adatça netijäni köpçülikleýin barlamak bilen tamamlanýar (mysal üçin, zerur bolanda galanlary meseläni ýerine ýetirmegiň usulyny düşündirmek bilen).
Şondan soň kitap bilen iş mugallymyň ýolbaşçylygynda başlaýar, soň bolsa başga
amaly işler sanamak materiallary bilen amala aşyrylýar (mysal üçin, problemalary döretmek üçin) görkezme suratlary ulanylýar). Ondan soň, mugallym tagtada düşündirişi ýaly garaşsyz iş depderçede edilýär.
Sapagyň dowamynda mugallymyň islegine görä çagalar ýadawlyk alamatlaryny duýýarlar şeýle-de bolsa, mysal üçin çagalaryň sapak üçin keýpini ýokarlandyrýan bedenterbiýe sapaklaryny geçirmek peýdalydyr gülkünç meseleler, gyzykly, açyk, geň suratlar, j adwals we şuňa meňzeş gyzykly elementler girizmek peýdalydyr. Bu materiallaryň käbiri okuw kitaplarynyň sahypalarynda berilýär.
Bilimiň bilim we terbiýeçilik ösüş meselelerini çözmek üçin maşklaryň hemmesi ulgam bilen, ýagny dürli didaktiki materiallardan peýdalanyp, amaly işleri alyp barmak, okuw kitaplary, çap esasly depderler we şuňa meňzeşler bilen işlemek. Ine esasy gollanma okuw kitabydyr. Okuw kitaby bilen işlemek sapakda az wagt alýar, ýöne bu kursyň hemmesi şundan ybarat ulgamyň yzygiderliligini kesgitleýär, programmanyň talaplaryny açýar we kesgitleýär meseläniň seredilýän derejesi olaryň öwrenilýän yzygiderliligini görkezýär.
Okuw kitabyny gowy bilmek mugallyma kursy ösdürmegiň logikasyna (mazmun, iş) düşünmäge mümkinçilik berýär meýilleşdirmek we käwagt guramak bu etapda ulanylmaly
Bar bolan direktiwanyň görnüşlerini göz öňüne getirmäge kömek edýär. Şonuň üçin okuw kitabynyň aýratynlyklaryny çuňňur öwrenmeli.
III. Okuw kitabynyň esasy aýratynlyklary
Okuw kitaby programma boýunça düzülendir (sahypada bir sapak). Her sahypada täze sapak diňe bir täze material göz öňünde tutulman, eýsem öňkülere esaslanýar material hem berilýär. Onda okuw kitaplarynyň awtorlary her täze meselä özlerinden öň seretmeli öňünden berlen biletleri öňünden taýýarlamak we yzygiderli ösdürmek, emele getirýän bilimleri we başarnyklary çuňlaşdyrmak we berkitmek arassalamaga gönükdirilendir. Emma okuw kitaby islendik sapak üçin niýetlenendir umumy bilim meselesi kesgitlenmedi, sebäbi sapakda esasy ýer görkezişler, synlar, didaktiki materiallar bilen birlikde çap depderçelerinde geçirilen amaly işleri edinmek zerur Bu eserleriň mazmuny okuw kitabynda beýan edilýär, ýöne olaryň sany we görnüşi her sapak üçin çagalaryň taýýarlanyşyny, synpyň iş depginini we ş.m. göz öňünde tutýar mugallym kesgitleýär. "Her sahypa sapak" diýen umumy düzgünden gyşarmalar bar.
Mysal üçin, goşa sahypalar ("örtükler" kitaby) elmydama diýen ýaly surat bölekleri bilen bolýar birleşdirilen (mysal üçin, "mekdep", "oýun otagy", "oýun meýdançasy", "jaý", "köçe", we şuňa meňzeşler) köplenç bu sahypalardaky suratlar berilýän okuw materiallary bilen baglanyşykly birleşdiriler. Mugallym okuw kitabynyň gurluşynyň bu aýratynlygyny ulanýança, synp otagynda ýa-da bu materialy öwrenmek üçin iki sapak sarp etmegiň zerurlygy ýok ýeterlik ugrukdyryp biljekdigini görüp bilse, bir sapakda iki sahypalyk material ulanyp biler mümkin Ora-da kitabyň haýsydyr bir böleginde mugallym bolsa (mysal üçin, 6-7, 8-9, 16-17) sahypalar we ş.m.) 2 sapakdan soň seredilýän materialda ýene durmagyň zerurlygy görse, okuw kitabynyň bu sahypalarynyň materiallaryny aňsatlyk bilen ulanyp biler, ýene 1 güýçlendiriji sapagy alyp biler. Baglanyşykly meseleleriň, soraglaryň, ýumuşlaryň okuw kitaby sahypalaryna ýerleşdirmek, deňeşdirmegi aňsatlaşdyrýar.
2. Kitaby täze material bilen tanyşdyrmak we berkitmek ulgamyny kesgitlemek Programmalardan başga-da, okuw matematiki mazmuny boýunça käwagt gyzykly ýa-da bäsdeşlik edýär we 18 (36) sahypa) goşundy - goşa sahypa girýär.
Kitaba girizilen programmalaryň esasy wezipesi öwrenilenleri birleşdirmekdir. Olardan başgaça ulanylyp bilner: käwagt bir mowzukda (bölek mowzugy) güýçlendirmek sapaklarynda ulanýar we käwagt bu programmalaryň käbir maşklaryny islendik sapaga goşmak mümkin Göz öňünde tutulýan käbir meselelerde berlen gyzykly maşklar we oýunlar mazmuny mugallym tarapyndan nusga hökmünde ulanylyp bilner, mugallym ýyly sapaklar üçin şeýle meseleleri we maşklary aňsatlyk bilen döredip biler.
Kitabyň bu sahypalarynyň bilim aýratynlygyny ýokarlandyrýan möhüm aýratynlygy, köpüsiniň köpçülikleýin dynç alyş günlerine - 21-nji mart, Täze ýyl, 8-nji mart we ş.m. bagyşlanýar. Forgetatdan çykarmaly däldir we degişli materiallary wagtynda, degişli senelere goşup öwrenmeli.
Göz öňünde tutulan mesele tabşyrygy okuwçylaryň ýaş aýratynlyklaryna laýyk gelýär diňe bir matematika sapaklaryna däl, eýsem olar bilen işi diwersifikasiýa etmek üçinem gyzyklanma döredýär. Şol bir wagtyň özünde, islendik ýagdaýda-da bu myş-myşlara güýmenje hökmünde garamaň zerur, okuw kitabynyň beýleki sahypalary ýaly matematiki mazmun bilen baýlaşdyrylýar meselelerine uýgunlaşdyryldy.
Okuw kitabynyň goşundylarynda berlen meseleler, soraglar, logiki häsiýetli maşklar çagalar bilen okuwdan daşary çärelerde, ertirlik naharyny taýýarlamakda we we ş.m. ulanylyp bilner.
3. Kitapdaky ähli okuw materiallaryny bermegiň aýratynlyklary alty ýaşly çagalaryň ýaşydyr aýratynlyklary we kitabyň dowamynda okatmaga taýýarlyk derejelerini göz öňünde tutmak zerurlygy okuw materiallaryny bermek bilen düşündirilýär. Sahypalaryndaky tekst materiallary has soňrak girýär, şonuň üçin kitabyň ähli mazmunynda dürli suratlar we matematika bar bellikleri ulanyp berilýär, bu bellikler çagalaryň sanlary we amallary, baglanyşykly sanlar we Alamatlaryň (nyşanlaryň) girizilmegine baglylykda kem-kemden girizilýär we has kynlaşdyrylýar.
Okuw kitabynda dürli suratlar berilýär: oýun otagy, jaý, mekdep, maşgala, köçe, köçe hereketi düzgünleri we şuňa meňzeşler. Onda manyly suratlar hakda gysga söhbetdeşlikler geçirmek zerurdyr matematika baradaky soraglaryň tebigaty hakda pikirlenmek ýerliklidir. Şeýle soraglar sapagy durmuşa geçirýär, çagalara öz pikirlerini aýtmaga, çekilen zady görmäge mümkinçilik berýär berer.
Käwagt amaly işleri guramak üçin didaktiki material taýýarlamaly bolýar. Eger okuw kitaby suratdaky haýsydyr bir gollanma (mysal üçin, kartoçkalar, hökümdar we ş.m.)
Beýan edilse, mugallym sapaga taýýarlyk görmek üçin şeýle gollanmalary ulanmalydyr manysyny bermeli; barlanan kagyzda ýazmak ýa-da çyzgy nusgalary berilse, depderde işi şoňa görä ýerine ýetirmek hakda pikirlenmeli. Obýektleri, suratlary deňeşdirmek üçin goşa suratlar ýerine ýetirilmelidigini görkezýär.
Elmydama şekili ýoldaş matematiki bellige gabat getiriň, sebäbi bu ýazgy şekiliň işini açýar. Bu okuw kitabynyň bir sahypasynyň mysaly görkezeris. 40okardaky 40-njy sahypada 7-nji belgili çagalary tanatmaga bagyşlanýar manyly suratyň aşagynda 6 + 1 = 7, 7-1 = 6 diýen iki ýazgy bar. Bu surat öňki sana 1 goşýarbilen 7 belgisini döretmek üçin niýetlenendigini aňladýar. Sýu plotet suratlary bilen sanlaryň emele gelişini düşündirmegiň maksady matematikanyň durmuş bilen baglanyşyklydygyny, matematiki prosesleriň durmuşda bolup geçýändigini görkezmekden ybaratdyr. Bu ýagdaýda surata esaslanýan mesele döretmek talap edilmeýär. Okuw kitabynda ölçeg bilen baglanyşykly amaly işleriň guralyşyny talap edýän suratlar hem bar bar (meselem, sah. 41 we başg.). Çaganyň özi lentalary, soň bolsa ölçedi hökümdar bilen işlemese, ölçemek pikirine düşünmez.
Okuw kitaby eserdäki käbir metodiki ädimleri kesgitleýär. Mysal üçin, okuw kitaplarynda işde haýal we doly görkezmelerden (çagalar ähli zatlary sanap bilerler haçan) nädogry (meselede berlenleriň biri san görnüşinde, beýlekisi surat görnüşinde) berlende, berlenleriň ikisi hem san hökmünde aňladylanda) görkezijä geçmegi meýilleşdirýär.
Bu meseleler çözülende, gaýtadan hasaplamakdan goşmaça sanamaga geçmegi aňladýar (çaga 3) üstünde bir sandyk süýjü we 2 aýry süýji görýär, 3 diýýär we sanamagy dowam etdirýär "dört", "bäş", "hemmesi 5 süýji").
Hasaplamakdan goşmaça sanamaga geçmek diňe bir meseleleri çözmek bilen çäklenmän, eýsem bu hakda-da çözmekde mysallar hem ýüze çykýar. Çagalar bir topar san esasynda goşýarlar we aýyrýarlar edýärler.
Öňler ýörite öwreniş usullary bolan sanlar we nyşanlar indi kem-kemden öwredilýär material galýar. Recordazgy hereket üçin esas bolup galýar. Mysal üçin sanlary geçirmek usulyny öwrenenden soň, bu görnüşdäki tekst teklip edildi:
4 + 6 = 10, 6 + 4 = 10
Iş nusgasynyň aşagynda bir çyzyk çyzylýar we aşagynda "kömekçi" mysal bolýar berilýär, çagalar bu mysaly ulanýarlar we öwrenilen usuly ilkinji mysalda ulanýarlar çözüp biler.
4. Başlangyç synp üçin ähli matematika okuw kitaplary ýaly, alty ýaşynda 1-nji synp çagalary üçin niýetlenen okuw kitaby, maksat üçin saýlanan meseleler we soraglar ýüze çykarýar. Mugallym maşklaryň tutuş ulgamyny göz öňüne getirýär kursda we her sapakda öz ornuny görmek möhümdir. Bu maşklarda hasaplamak endiklerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maşklar uly orny eýeleýär. Şol bir wagtyň özünde hasaplamak bilen baglanyşykly maşklary saýlamak, deňeşdirmeler, synlar, umumylaşdyrmagy mümkin edýär. Mysal üçin, 46-njy sahypada mysallar berilýär:
9 + 1, 8-1, 3 + 2, 10-1, 8 + 1, 5-3.
Olaryň käbiri (II sütün) san seriýalarynyň häsiýetlerine seretmek üçin material berýär, käbirleri goşmak we aýyrmagyň arasyndaky baglanyşyklara düşünmäge taýynlanýar. Mugallym sapakda dilden işlemek üçin şuňa meňzeş maşklary edip biler. Okuw kitaby çagalaryň alýan bilimlerini ulgamlaşdyrmagy we umumylaşdyrmagy göz öňünde tutýar.
Mysal üçin, 2-ni nädip ýasamaly (2-si 1 we 1), 3-ni nädip ýasamaly (3-i 2 we 1) birinji sapakdan görkezme materiallaryna seredýärler. 9 + 1, 10 - 1 görnüşinde çagalaryň goşmak we aýyrmak baradaky bilimleri görkezilýär we jemlenýär, onda görkeziş görnüşi olary tertipleşdirmäge mümkinçilik berýär berýär: iş ilki sýu plotet suratyna, soň bolsa abstrakt materiallara esaslanýar (kublar, tegelekler) geçiş edilýär ýa-da birnäçe sapakda 3 çaganyň sany goşmak (aýyrmak) usulyny öwrenýärler, soň bolsa umumylaşdyrma işi edilýär, 3-nji san goşmak we aýyrmak tablisalary döredilýär we öwrenilýär; tablisadaky goşmak we aýyrmak hakda meselem, yzygiderli çözülýär, arasynda çözülýär, ikisinde çözülýär we ş.m. Okuw kitabynda maşklaryň köpüsini bir gezekden köp ulanyp bolýar. Mysal üçin, sanlaryň goşulmasy we düzümi tablisalaryndan degişli ýagdaýlary (netijeleri tapyp bilersiňiz). ýatda saklamak tapgyrynda-da, tablisadaky bilimleriňizi barlamak üçin (mugallym sütüni goýsa ýa-da ýokarky setiri ýapsa: 7 4 we näçe? 6-da 5 we näçe? ýa-da 3 we 5, 3 we 4 näme? we ş.m.) ulanylýar.
5. Okuw kitabynda çagalara tekst arifmetiki meselelerini çözmegi öwretmäge has köp üns berilýär barha artýan dürli maşklar ulgamy bolup geçýär. Emma bular "tekstli" meseleler okuw kitabynda öň tekst bilen däl (çagalaryň entek okamagy bilmeýänligi sebäpli), ýöne suratlar bilen beýan edildi. Bu suratlaryň wezipeleri we olaryň Aýratynlyklary barada gowy düşünje almak möhümdir. Bu meselede ilki bilen bellemeli zat Her niçigem bolsa, mugallymyň özi suratlardan teksti ilki bilen aýtmagy zerurdyr meseleleriň illýustrasiýasy hökmünde ulanylmalydyr. Bu ýagdaýda surat çagalara meseläniň mazmunydyr Öwrenmäge kömek edýär we ony çözmekde görkezme goldawyna öwrülýär. Çagalar surata düşýärler Bilimiň indiki etaplarynda garaşsyz meseleleriň döredilmegine gatnaşýarlar ýeterlik taýýarlanandan soň mümkindir. Okuw kitabynda suratlar suratlar bilen baglanyşykly işiň esasy tapgyrlaryny kesgitleýän belli bir iş usulyýetini görkezýär: doly predmet görkezijisinden (berlenler degişli dersler topary görnüşinde beýan edilýär we mesele soragyna jogap obýektleri sanamak arkaly alnanda) nädogry obýekt görkezilişine (diňe bir maglumat subýektler topary görnüşinde şekillendirilende, ikinjisi we san bilen berlende, okuw kitabynyň beýleki suratlaryna serediň) haýal geçýär. Bu ýagdaýda jogap ýönekeý sanamak arkaly alyp bolmaýar, ýöne berlen belgini çözmekde ulanmak ussatlygy talap edilýär. Netijede, görkeziji meseläniň mazmunyna, formulasyna düşünmäge kömek edýär illýustrasiýa bolup galýar we meseläni çözmek üçin sanlar bilen amal etmeli (okuw kitabynyň beýleki sahypalaryna serediň). Okuw kitabynda suratlaryň bu we beýleki aýratynlyklary Çagalaryň işini guramak we dolandyrmak we olary göz öňünde tutmak zerurdyr. Aşakda sapaklar üçin tekliplerde meseleleriň üstünde işlemegiň usulyýeti barada jikme-jik pikir bargeçirilýär.