Muallifdan

Nuqtali vergul 
quyidagicha qo‘llanadi: 
1. O‘z ichida vergul bo‘lgan yoyiq uyushiq bo‘laklar orasida: 
Mehnat, ijod, odam sharafi; 
Dil yorug‘i, hayot quvonchi.
.. (S.Nazar) 
2.
O‘z ichida verguli bo‘lgan, mazmunan ma’lum 
darajada mustaqil bo‘lgan sodda gaplar orasida. 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
165 
165
3. Yordamchi vositalarsiz bog‘lanadigan qo‘shma gap tarkibidagi 
sodda gaplar mazmuni u qadar yaqin bo‘lmagan voqea-hodisalarni 
ifodalasa, shuningdek, sodda gaplarning o‘zida vergul ishlatilgan 
bo‘lsa, ular orasiga nuqtali vergul qo‘yiladi: 
Shinel jiqqa ho‘l; 
Bektemirning yuzidan tomchilar quyilar edi.
Tire 
quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi: 
1.
Fe’l bo‘lmagan kesim bilan bog‘lamasiz birikkan ega 
o‘rtasida:
 Yurgan-daryo, o‘tirgan-bo‘yra
. 
2.
Uyushiq bo‘laklardan keyin kelgan umumlashtiruvchi 
so‘zdan oldin: 
Hayo, odob, insof, diyonat- bular inson siyratini 
bezaydigan fazilatlardir
3.
Kirish gap bilan gap bo‘laklari o‘rtasida: 
Muhayyo va 
Lazokat ikkovlari-o‘shanda hali tong yorishmagan edi- paxtazor 
tomon ketishdi.
4.
Muallif gapi bilan ko‘chirma gap orasida.
5.
Dialog tipidagi ko‘chirma gaplarda.
6.
Kutilmagan voqea-hodisalarni ifodalagan gaplardan 
oldin: 
Men darrov idoraga yugurdim-yo‘qsiz.
(O) 
7.
Zid ma’noli gaplar orasida: 
Jismimiz yo‘qolur-o‘chmas 
nomimiz. 
(G‘.G‘) 
8.
 
Ajratilgan bo‘lak bilan izohlanmish bo‘lak orasida: 
Otam-Ne’mat Anorboev, shu jamoaning faol a’zosi edi. 
Ikki nuqta
quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi: 
1.
Uyushiq bo‘laklardan oldin kelgan umumlashtiruvchi 
so‘zdan keyin: 
Daraxtda barcha sayroqi qushlar: sa’va, mayna, 
bulbul jamlangan edi. 
2.
Bir gap ikkinchi bir gapdan anglashilgan ish-harakatning 
sababini ko‘rsatsa:
 Tuni bilan uxlay olmadim: singan qo‘lim bezovta 
qildi.
3.
Bir gap ikkinchi bir gapdan anglashilgan ish-harakatning 
natijasini ko‘rsatsa:
Xonanda bor mahorati bilan kuyladi: 
o‘tirganlarning ko‘zida yosh qalqdi.

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
166 
166
4.
Bir gap boshqa bir gapning mazmunini to‘ldirsa yoki 
izohlasa: 
Onam aytar: zerikmay, bolam, to‘yga bor, bor.
(Qo‘shiqdan) 
5.
Ko‘chirma gapdan oldin, muallif gapidan so‘ng ikki nuqta 
qo‘yiladi.