Muallifdan



Yüklə 0,62 Mb.
səhifə88/89
tarix07.01.2024
ölçüsü0,62 Mb.
#203322
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   89
Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish

Fonematik transkripsiya – Grammatika kitoblarida misollarning morfologik strukturasini ko‘rsatish uchun ko‘proq ishlatiladi, chunki bunday hollarda so‘z talaffuzidan ko‘ra so‘z tarkibi ahamiyatlidir; mazkur transkripsiya asosan fonemalarni qanday o‘rinda ishlatilgan bo‘lishidan qat'i nazar, doim bir xil belgi bilan ko‘rsatishdir.
Flektiv tillar –o‘zak morfema va affiksal morfema chegarasini ajratish qiyin bo‘lgan tillar.
Unga xos belgilar:

  • bir affiks bir necha ma’noni beradi

  • affiks bir vaqtda ham shaxs, zamon va sonni ko‘rsatishi mumkin.

  • affiks bir necha variantga ega bo‘lishi mumkin

  • o‘zak va negizga affikslar qo‘shilganda tovushlar almashinuvi kuzatilishi mumkin.

  • o‘zak va negiz, negiz va grammatik affikslar o‘rtasidagi chegarani belgilash qiyinchilik tug‘diradi.

Fonetika – tilshunoslikning nutq tovushlari, ularning hosil bo‘lishi, tiplari, tovushlar o‘zgarishi, bo‘g‘inlar, ularning tuzilishi tiplari, strukturasi; urg‘u, urg‘u tiplari va intonatsiya haqidagi tarmog‘idir.
Vulgarizm (lot.)- dag‘al so‘z.
Grammatika (yun.)-tilshunoslikning so‘z shakllari (shakl yasalishi), so‘z birikmalarining turlari, gap turlari (tilning grammatik qurilishi) haqidagi bo‘limi.
Grammatik ma’no - so‘zning shakliy qismi grammatik shakli ifodalaydigan ma’no.
Grafika (yun.)-nutq tovushlarini yozib ifodalash vositalarining muayyan tuzilishi.
Dialekt (yun.)-umumxalq tilining ma’lum bir hududda qo‘llanadigan ko‘rinishi.
Dialog (yun.)- suhbatdoshlarning bevosita bir-biriga qaratilgan nutqi.
Jargon (fr.)- biror guruh vakillarining o‘z nutqi bilan ko‘pchilikdan ajralib turish maqsadida o‘zgacha ma’noda qo‘llaydigan so‘z va iboralar.
Leksema (yun.)- tilning lug‘at tarkibiga xos birlik; til qurilishining lug‘aviy ma’no anglatuvchi birligi.
Leksik ma’no- so‘zning material qismi (leksema) bildiradigan ma’no; lug‘aviy ma’no.
Lingvistika - tilshunoslik.
Morfema (yun.)- tilning ma’noli, boshqa ma’noli qismlarga bo‘linmaydigan eng kichik birligi. Morfema ikki xil bo‘ladi: 1) o‘zak (so‘z) morfema; 2) affiksal morfema (qo‘shimcha morfema).
Morfemika-morfemalarning mohiyati, tuzilishi, turlari haqidagi bo‘lim, ta’limot.
Morfologiya (yun.)-grammatik ma’no so‘z shakllari, so‘z turkumlari haqidagi grammatik ta’limot.
Neologizm (yun.)- yangi so‘z, iboralar. Neologizmlar – taraqqiyotni jadallashtirishga aloqador tushunchalarni belgilash maqsadida yaratilgan yangi, hali o‘zlashib ketmagan so‘zlardir.
Numerativ-hisob so‘zlari.

Yüklə 0,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   89




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin