5. Anomaliya, mifik obraz və vətən sevgisi
Nizaminin əsərlərində oxucu bəzi anomaliyalarla,
həmçinin, mifik obrazlann zənginliyi ilə qarşılaşır. Əlbəttə ki,
bədii əsərdə anomaliyalann mövcudluğu onun müəllifi üçün
nöqsanlı sayılmamalıdır. Tarixi obrazlann, tarixi hadisələrin
yerinin və vaxtının dəyişdirilməsi anaxronizm də hesab
edilməməlidir. Çünki bədii əsər tarixi məlumatlan çatdıran
mənbə deyildir. Bədii əsərin vəzifəsi bədii obrazlann
canlandınlmasından ibarətdir. Bədii əsərdə tarixilikdən fərqli
olaraq sərbəstliyə yol verilir. Bunun nəticəsidir ki, bədii
əsərlərdə mifoloji obrazların, əfsanələrin, tarixi hadisələrin
təfəkkür
tipologiyası
ilə
əlaqələndirilməsi
imkanları
mövcuddur. Bu mənada Nizaminin əsərlərinin misli-bərabəri
yoxdur. Nizaminin əsərlərində anomaliya təsəvvürü yaradan
və mifologi kontekstdə təsvir edilən bütün hadisələr ancaq və
ancaq milliliyə xidmət edir. Məsələn, İskəndərin Bərdə
hökmdan Nüşabənin köməyinə gəlməsi və ruslan məğlub
edərək Nüşabəni əsrilikdən xilas etməsi səhnəsi baş verən
hadisələrin tarixi ilə uyğun gəlmir.
Məmməd Əmin Rəsulzadənin qeyd etdiyinə görə
İskəndərin «at sürdüyü» hər bir ölkə abad olmuş, hər tərəfə
130
Dostları ilə paylaş: |