|
Nizamidə azərbaycançılıq
Rahatlığın pəhnidir bu öyüdün mənası
Dilin ucundan gəlir canın-başın bəlası.
S-X, 2004, 190.
Nizami oğlu Məhəmmədə öyüd-nəsihət verəndə onu
xeyirxah işlərə dəvət edir. Zəhmətə, əməyə, çalışqanlığa
çağırır. İnsanlarla davranışında mehribanlığa, iş görəndə ağılla
düşünüb nəticəsini əvvəldən duymağa sövq edir. Sanki təkcə
öz oğluna yox, bütün Azərbaycanlı balalarına əxlaq,
mədəniyyət, mərifət öyrədir:
Sən ey on dörd yaşlım, hər elmə yetkin!
Gözündə əksi var iki aləmin!
Qəflətdə oyanma, qeyrət vaxtıdır,
İndi hünər vaxtı, şöhrət vaxtıdır.
Ucalmaq istəsən bir kamala çat
Kamala ehtiram göstərər həyat
Səadət kamalla yetişir başa
Xalqa hörmət elə, ədəblə yaşa.
Öz adına layiq işlər gör ki, sən
Axırda utanma xəcalətindən.
L-M, 2004, 51.
«Leyli və Məcnun»da Məcnunun atasının Məcnuna
nəsihəti,
Məcnunun
atasına
cavabı
böyüklük-kiçiklik
ehtiramının nümunəsidir. Məcnunun atası ilə Leylinin atası
arasında gedən söhbətin nəticəsi baş tutmasa belə həmin
söhbət qarşılıqlı ehtiramın nümunəsinə çevrilir. Leylinin
atasının cavabı bu olur ki, «Oğlun ərköyünlük edir. Sən dua et
ki,
o
ağıllansın,
sonra
məhəbbətdən
söhbət
açmaq
mümkündür».
«Xosrov və Şirin»də Məhbinbanunun Şirinə öyüd
verməsi, Şirinin həmin nəsihətə əməl edərək Xosrovla
evlənmək şərtinin kəbinlə həll olunmasına tələb qoyması,
Xosrovun atasının incidilmiş kənd adamı barəsində ədalətli
qərar çıxarması və oğlunu tənbeh etməsi bütövlükdə
141
| 
