Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mübariz Yusifov
Elə buradaca onu demək lazımdır ki, həmin dövrdə Azərbaycandilli mədəniyyət öz doğma vətənində qədim ənənələrin varisliyini davam etdirərək yazısız-pozusuz öz nümunələrini yaradırdı. Bunların içərisində el ozanlarının düzüb qoşduğu nağıllar, dastanlar, bayatılar, şeirlər zaman-za man yaşamaqda davam etmişdir. Bunların içərisində dünya mədəniyyət xəzinəsinin qızıl fonduna daxil olmuş «Kitabi- Dədə Qorqud» müstəsna yer tutur. Əgər o dövrdən indiyə kimi Azərbaycanda yazılı ənənələr mövcud olsaydı və davam etsəydi xalqımızın necə mənəvi sərvətlərə malik olduğu haqqında bütöv və aydın təsəvvür yaranardı. Ərəblər dövründə Azərbaycan dilinin sıxışdınlması ilə milli mədəniyyətimizdə bir uçurum baş verdiyi kimi, bu ərazidə xırda dövlətlərin yaranması da milli birliyin və milli şüurun əsrlər boyu ləngiməsinə səbəb olurdu. Hələ onu da nəzərə almaq lazımdır ki, çox zaman bu qurumlara rəhbərlik yerli adamlara yox, Xilafotin özündən olanlara həvalə edilirdi. Məsələn, Yəzid ibn Məzdəkin oğlanları Əsəd, Xalid və Məhəmməd Xilafətdə özlərinə böyük nüfuz qazandıqlan üçün Şirvanda yaradılmış M əzdəkilər dövlətinin ауп-ауп vaxtlarda hökmdarı olmuşlar. Yəzid ibn Məzdək özü 799-cu ildən 801-ci ilə kimi, Əsəd 802-ci ilə kimi, Məhəmməd isə 803-cü ilə kimi hakimlik etmişdir. Xalid ibn Yəzid isə 844-cü ilə qədər Azərbaycan, Arran və Ərminiyə hakimi vəzifəsinə təyin olunmuşdu. Məzdəkilərin Azərbaycandakı hakimiyyəti 1232-ci ilə kimi davam etdi. Həmin dövründən Şirvan, artıq, monqolların hücumuna məruz qaldı
və Şirvanşahlar dövlətinin müstəqilliyinə son qoyuldu.1 Ərəblər Azərbaycanı işğal etdikdən sonra «Bab-ül- Əbvab» (Qapılar qapısı) adlandıqları Dərbəndi ələ keçirdilər. IX əsrin ortalannadək Dərbəndə hakimlik vəzifəsi xüsusi 1 Azərbaycan tarixi. III-XIII əsrin I rübü. II cild. Bakı, «Elm», 2007, s. 323-338. 20
Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|