Muhammad-al-xorazmiy-nomidagi toshkent-axborot-texnologiyalari-universiteti

1.3.-Kompyuter-jinoyatlarini-sodir-etilish-yо’llari.

Onlayn--firibgarlik.-Internet-dо’kon-kabi-savdo-sotiqning-bunday-shakli-bir-qator-sabablarga-kо’ra-tadbirkorlar-orasida-keng-qо’llaniladi.-Bu-xususan,-savdo-sotiq-tashkillashtirishda-harakatlarning-kamligi-bilan-farqlanadi.-Bek-ofisga-muvofiq-veb-saytlarning-narhini-haqiqiy-savdo-sotiq-maydoni-tarkibi-narhi-bilan-solishtirib-bо’lmaydi.-Undan-tashqari-internet-dо’konlarining-joriy-harajatlari-uning-aylanmasiga-bog’liqligi,-agarda-proporsionalga-juda-yaqin-bо’lmasa,-unda-haqiqiy-dо’kon-bilan-solishtirganda-sezilarli-darajada-unga-yaqin.-Bu-degani,-agarda-xaridorlarning-yо’qligida-zararlar-unchalik-katta-bо’lmaydi.-Masalan,-tayyor,-stabil-ishlaydigan-internet-dо’konning-narhi-15-20-ming-dollardan-boshlanadi.-Haqiqiy-(oflayn)-dо’kon-bilan-solishtirganda,-ayniqsa-katta-shaharda-bu-shunchaki-kichik-puldir.-Aynan-internet-savdoning-shu-hususiyati-bu-yerga-firibgarlarni-jalb-qildi.-Buzg’unchi-uncha-katta-bо’lmagan-summani-sarf-qilib,-normal-tijoriy-korxona-kо’rinishini-yaratib,-firibgarlik-bilan-yoki-iste‘molchilarni-aldash-bilan-shug’ullanishi-mumkin.-О’nlab-boshqa-о’ljalar-tо’liq-qilingan-harajatlarni-tо’lashadi.
DoS-va-DDoS-hujumlari.-DoS-va-DDoS-hujumlari-yoki-―xizmatdan-voz-kechish‖-toifasidagi-hujumlar-huquqqa-ega-bо’lmagan-holda-ruxsat-olish-kо’rinishlaridan-biri-bо’lib,-aynan-axboroni-bloklanishiga-va-kompyuter-tizimlari-hamda-tarmoqlari-ishini-buzilishiga-olib-keladi.-Xuquqqa-ega-bо’lmagan-holda-ruxsat-olishning-boshqa-kо’rinishlari-(axborotni-nusxalash,-axborotni-yо’q-qilish)-hamda-zararkunanda-dasturlardan-foydalanish-DoS-hujumlarni-amalga-oshirish-bosqichlari-bо’lishi-mumkin.-
Bunday-hujumlarni-ikki-toifaga-ajratish-qabul-qilingan:-hujum-qilinayotgan-tizimlarning-zaifliklaridan-foydalaniladigan-hujumlar-va-zaifliklardan-foydalanmaydigan-hujumlar.-Ikkinchi-holatda-hujumning-о’ziga-xos-―ta‘sir-qiluvchi-faktor‖-hujum-qilinayotgan-tizimning-resurslarini-–-protsessorni,-tezkor-xotirani,-diskni,-kanalning-о’tkazuvchanlik-qobiliyatini-qayta-yuklash-hisoblanadi

---------------------1.2-rasm.DDOS-hujumining-arxitekturasi.

Himoyalanuvchi-resursda-joriy-trafikning-birdan-normaldan-farqlanish-vaziyati-DDoS-hujumi-hisoblanadi.-Aytib-о’tish-joizki,-tizim-faqat-trafikdan-chetlanishnigina-taniydi,-u-nimadan-kelib-chiqqanini---resurslarga-qonuniy-murojaatlardanmi-(yangi-patch-qо’yilganmi,-reklama-kompaniyasi-о’tkazilganmi)-yoki-DDoS-hujumdanmi-–-buni-faqat-resurs-egasi-aniqlaydi,-bunday-hajmli-murojaatni-kutganmi-yoki-yо’q.-

Anomaliyalar-dalili-aniqlangach-sinflashtirish-amalga-oshiriladi-va-u-qanchalik-jiddiyligi-aniqlanadi.-Agarda-DDoS-hujumi-tarmoqda-muammo-tug’ilishi-xavfini-tug’dirmasa,-unda-kuzatish-va-hech-nima-qо’llamaslik-lozim,-chunki-resursga-qonuniy-foydalanuvchini-qо’ymaslik-ehtimoli-paydo-bо’ladi.
Bu-yechimni-texnik-amalga-oshirish-tarmoqda-ikki-qо’shimcha-qurilma-bо’lishini-nazarda-tutadi,-birinchisi-kiruvchi-trafik-monitoringini-olib-boruvchi-va-DDoS-hujumni-о’tkazilishini-aniqlaydigan,-ikkinchisi-esa-tashqaridan-keluvchi-trafikni-filtrlovchi-(tozalovchi).
-Normal-rejimda-bu-qurilmalar-о’tuvchi-trafikka-hech-qanday-ta‘sir-kо’rsatmasligi-kerak.-
Hujum-vaqtida-―tozalash‖-qurilmasi-DDoS-paketlar-kabi-identifikatsiyalanuvchi-trafikni-ushlab-qoladi,-bu-bilan-uni-tor-mijoz-kanallariga-va-mijoz-resurslariga-nisbatan-tushishiga-yо’l-qо’ymasdan,-mijozga-uzluksiz-ravishda-asosiy-xizmatlarni-amalga-oshiradi.



1.3-rasm.-DDoS-hujumlarga-qarshi-chora-kо’rish-sxemasi.