Muhammad-al-xorazmiy-nomidagi toshkent-axborot-texnologiyalari-universiteti

2.2.-.-Domen-nomining-tegishliligini-aniqlash.

Domen---noyob-nom-bilan-belgilanadigan-Internet-iyerarxik-maydonidagi-hudud-(shox).-Ba‘zi-yuristlar-domen-nomini--shaxsiylashtirish-vositalari-bilan-bog’lashadi.-Boshqalar-uni-bunday-deb-о’ylamaydi-va-domen-nomining-huquqiy-tabiati-hali-aniq-aniqlanmagan-deb-aytishadi.-Hatto-noodatiy-qarash-ham-mavjud-–-bu-elektroaloqani-raqamlash-resursidir.-Qonuniylikdan-farqli-о’laroq,-domen-nomlarining-texnik-tabiati-yaxshi-ma‘lum-va-aniq-texnik-standartlarda-belgilangan.-Domen-nomi-maydonini-adolatli-taqsimlash-va-ularning-global-yagonaligini-ta‘minlash-uchun-domen-nomlarini-rо’yxatga-olish-tizimi-mavjud.-
Barcha-birinchi-darajali-domen-nomlari-(masalan,-org,-info,-ru,-ua),-barcha-ikkinchi-darajali-domen-nomlari-(masalan,-gprf.info,-fnn.ru)-va-ayrim-uchinchi-darajali-taniqli-domen-nomlari-(masalan,-provider.net.ru,-london.co.uk)-rо’yxatdan-о'tishi-lozim.-Boshqa-domen-nomlari-rо'yxatdan-о’tkazilishi-shart-emas-va-yuqori-domen-egasining-ixtiyoriga-kо’ra-taqsimlanadi-(misol-uchun,-www.fnn.ru-va-mail.fnn.ru-domenlari-fnn.ru-ikkinchi-darajali-domen-egasi-ruxsati-bilan-yaratiladi-va-foydalaniladi).-Majburiy-rо’yxatga-olingan-har-bir-domen-uchun-registrator-yoki-bir-nechta-registratorlar-tayinlanadi.-Sо’nggi-holatda-barcha-registratorlar-rо’yxatga-olingan-domen-nomlarining-yagonaligini-ta‘minlash-uchun-yagona-ma‘lumotlar-bazasidan-foydalanishga-majburdirlar.


2.2.Domen-ko’rinishi.
-Barcha-registratorlarning-ma‘lumotlar-bazalari-IP-manzillari-registratorlariga-о’xshagan-whois-protokoli-orqali-ommaga-ochiqdir.-Rо’yxatdan-о’tgan-domen-foydalanuvchilardan-birini-topish-uchun,-u-qarashli-bо’lgan-registrator-ma‘lumotlar-bazasiga-murojaat-etish-kerak.-Rо’yxatga-olinmagan-domen-nomlari-uchun-yuqoriroq-darajadagi-tegishli-domen-egasiga-murojaat-qilish-lozim.-Masalan,-biz-"www.internet-law.ru"-3-darajali-domen-egasini-aniqlashimiz-zarur.-Shubhasiz,-bu-3-darajali-domen-rо’yxatdan-о’tgan-domen-emas.-Bu-mulk-egasining-tasarrufida-bо’ladi-2-darajali-domen,-ya‘ni-allaqachon-rо’yxatdan-о’tgan-―internet-law.ru--domenidir.-
Bu-yerda-taxmin-qilish-kerak,-ya‘ni-standart-nomga-(www)-ega-3-darajali-domenning-egasi-2-darajali-domenga-ham-egalik-qiladi,-"internet-law.ru"-domen-nomini-bilib-olish-uchun-biz-rus-registratorlari-bazasiga-murojaat-qilamiz.-Buning-uchun-har-qanday-operatsion-tizimda-(Windows-tashqari)-mavjud-bо’lgan-"whois"-buyrug'idan-foydalaniladi.-Argument-sifatida-xohlagan-domen-nomi-belgilanadi-va-parametr-qaysi-registr-sо'ralayotganini-belgilab-qо'yadi.-Registratorning-ma‘lumotlar-bazasiga-domen-egasi-ma‘lumotlarini-kiritishi-esda-tutilishi-kerak.-RU-domenida-va-boshqa-domenlarda-registrlarni-rо’yxatga-olish-va-о’zgartirish-tartibi-о’rnatiladi.


-------------------------2.3-rasm.WEB-adresning-domen-shakli.