Kaolinit (Al 2 O 3 *2SiO 2 *2H 2 O) - alyuminiyning suvli silikatlari bo’lib, dala
shpatlari va slyudalarning parchalanishdan hosil bo’ladi. Rangi begona
aralashmalar bo’lmasa oq rangda bo’ladi, zichligi - 2600 kg /m
3
, qattiqligi - 1ga
teng. Kaolinit va
Al 2 O 3 nSiO 2 *mH 2 O turdagi suvli alyumosiliqatlar gillarni
hosil qiluvchi asosiy minerallardir. Ular ohaktoshlar, qumtoshlar, gipslar va
boshqa cho’kindi jinslar tarkibiga aralashgan bo’ladi. Ularning tog’ jinslarning
tarkibida bo’lishligi, sovuqbardoshligi va suvbardoshligini kamaytiradi.
Kal’tsit (CaCO 3 ) - 3 yo’nalishli mukammal birikuvga ega. Zichligi 2700
kg /m
3
, qattiqligi - 3 ga teng. Kal’tsit kislotalarda eriydi, suvda oz eriydi - (0,03
2/l). Ohaktoshlar tarkibida eng ko’p tarqalgan mineral rangi oq, kulrang, ba’zan
tiniq rangda bo’ladi.
Magnezit (MgCO 3 ) - zichligi 2900-3100 kg/m
3
, qattiqligi 3,5-4,5 ga teng.
Kal’tsitga ko’ra tabiatda kam tarqalgan.
Dolomit (CaCO 3 MgCO 3 ) - fizikaviy xossalari jihatidan kal’tsitga yaqin
turadi, qattiqligi 3,5 - 4, zichligi 2900 kg/m
3
ga teng, mustahkamligi yuqori. Rangi
aralashmalar borligiga qarab, oqdan to’q kul ranggacha o’zgaradi. Ohaktoshlar va
boshqa cho’kindi jinslar tarkibida uchraydi.
Gips (CaSO 4 *2H 2 O) - kristall tuzilishli mineral bo’lib, kristallari - donador,
ustunsimon, plastinkasimon, ninasimon va tolali tuzilishga ega bo’lishi mumkin.
Rangi oq bo’lsada, aralashmalar borligiga qarab rangi o’zgarib boradi. Bir xil
yo’nalishli birikishga ega. Gipsning zichligi - 2300 kg /m
3
, qattiqligi - 2 ga teng
bo’lib, suvda osongina eriydi. Gips tog’ jinsini tashkil etadi.
