Muhandislik geologik tadqiqotlar

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

143 
17. QUDUQ VA ZOVURLARGA GRUNT SUVLARINING OQIB 
KELISHI 
Suv yig’uvchi quduqlarga grunt suvining oqib kelishi mumkin bo’ladigan 
suv miqdorini (sarfini) bilish quriladigan zovurlar (kotlovanlar) xandaqlar uchun 
katta amaliy ahamiyatga ega. Bu hol grunt suvlarining sathini ratsional pasaytirish 
choralarini loyihalashga imkoniyat tug’diradi. Qurilish kotlovanlari (kar’yerlarini) 
shakliga qarab – kvadrat va to’g’ri to’rtburchak shaklidagi kotlovanlarga bo’lish 
mumkin. Birinchi holda kotlovan quduq holida, ya’ni katta diametrli vertikal burg’
quduqlar shaklida bo’lishi mumkin. Ikkinchi 
holda esa gorizontal ko’rinishdagi, zovurlarga 
(ariqchalarga) o’xshash bo’lishi mumkin. 
Quduq 
va 
zovurlar 
pastki 
qismi 
suv
o’tkazmaydigan tog’ jinslariga yetganlari, 
tugallangan quduqlar
deb ataladi, agar 
quduqning pastki qismi suv o’tkazmaydigan 
tog’ jinslaridan yuqori turgan bo’lsa, unda
tugallanmagan quduqlar
deyiladi. 
Quduqlar.
Agar 
quduqlardan 
suv 
yuqoriga uzluksiz chiqarib turilmasa, grunt 
suvining sathi o’zgarmaydi. Suvni so’rib 
chiqarishda depression voronka hosil bo’ladi,
quduqdagi 
suvning 
sathi 
esa 
pasayadi. 
Quduqlarning unumi debit miqdori bilan 
belgilanadi. Vaqt birligi ichida, quduqning suv 
bera olish xususiyati 
quduqning debiti
deb
ataladi.
Tugallangan quduqlar holati uchun suv oqimi quyidagi formuladan 
aniqlanadi
. 
Q
 =