Mühazirə -1 FİZİKİ-KİMYƏVİ analiZİn predmet və VƏZİFƏLƏRİ

Üçlü həllolma sistemlərin tərkibinin ifadə üsulları və diaqramının 
qrafik
təsviri
Belə sistemlərdə komponentlərin qatılığı kütlə,mol paylarıvə yaxud da 
müvafiq faizlə ifadə edilir.Kationu A,anionları isə X,Y ilə işarə edib,duzların 
eyni kationlu olması şərti qoyulursa.o zaman duzların molekulyar formulu AX 
və AY olacaqdır. 
Fəza diaqramının,yəni tərkib-temperatur diaqramının üfuqi kəsiklərini 
götürərək ,üçlü sulu sistemlərin izotermik diaqramını müstəvi üzərində təsvir 
etmək olar. 
Üçlü sistemin su və iki eyni kationlu duz olduğunu şərtləndirsək,sistemin AX-
AY-H
2
O ibarət olduğunu deyə bilərik.bu növ sistemlərin qrafik təsvirində 
Gibbs-Rozebom və Rozebomun І üsulundan,Skreynemakers və Yeneks 
üsullarından istifadə edilir. 
Gibbs-Rozebom üsulu
.Şəkil3-də AX-AY-H
2
O sisteminin həllolma izoterminin 
diaqramı Gibbs-Rozebom üsulu ilə verilmişdir.Bu diaqramda 0°C-dən 
aşağıdakı izotermlər verilsə,o halda a
1
b
1 
(H
2
O) ibarət buz sahəsi də əmələ 
gələcəkdir. 
Həllolma diaqramının elementlərini nəzərdən keçirək: 

---

12 
Üçbucağının yan tərəfi olan H
2
O-AY sistemində AY duzunun suda həll 
olması,H
2
O-AX sistemində AX duzunun suda həll olmasını AY-AX isə susuz 
duzların qarşılıqlı təsirini təsvir edir.(şəkil 3) 
Şəkil3.Ümumi ionlu iki duzun həllolma izoterminin Hibbs-Rozebom diaqramı 
H
2
ObEa-doymamış məhlulların sahəsidir.bE-AY ilə doymuş məhlulların, aE isə 
AX ilə doymuş,AxaE isə AX ilə doymuş məhlulların sahəsidir,AYEAX isə hər iki 
duzla (AX və AY ilə) ifrat doymuş məhlullar sahəsidir.E nöqtəsi hər iki duzla 
doyan məhlulun tərkibini göstərir və 
evtonika 
adlanır,məhlulun özünə isə