Mühazirə -1 FİZİKİ-KİMYƏVİ analiZİn predmet və VƏZİFƏLƏRİ

Rozebomun birinci üsulu adlanan üsulla həmin diaqramı təsvir etmək üçün 

su bucağını düzbucaqlı şəkildə təsvir etmək tələb olunur.Bu zaman diaqramın 

bütün elementləri Gibbs-Rozebom üsulunda olduğu kimi qalır,lakin onun 

ümumi görünüşü dəyişir.(şəkil6). 

Düzgün üçbucaq və düzbucaqlı üçbucaq formalı diaqramında müxtəlif 

izotermləri ifadə etmək də mümkündür.(şəkil 6 a,6 b) 

Skreynemakers üsulu ilə həllolma izotermlərinin növləri,şəkil 7-də təsvir 

edilmişdir.Belə izotermlərin dörd növü məlumdur. 

                                                                      Şəkil 7.İki eyni ionlu duzun 

Skreynemakers     

                                                                        üsulu ilə həllolma izoterminin növləri           

 

                                                        

                                       

1.Duzların həllolmasına digər ikinci duz təsir etmir(1-ci əyri)                                                           

2.Duzlar bir-birinin həll olmasını artırır(2-ci əyri)                                                                       

3.Duzlar bir-birinin həll olmasını azaldır.(3-cü əyri)                                                               

4.Bir duzun həll olması artır,digər duzun həll olması isə azalır( 4-cü əyri)                    

---

14 

 

 

 

 

 

                  

 

 

 

                                                                                                                                             

 

Şəkil 8.Ümumi ionlu iki duzun                        Şəkil 9.Ümumi ionlu iki duzun 

Yeneke                          Skreynemakers üsulu ilə həllolma izo-           üsulu ilə 

həllolma izotermləri                                  termləri                                                                                                                                               

Skreynemakers üsulunda qatılıq 100q,100 və yya 1000mol suya düşən buvə 

ya digər duzun qram və mollarla miqdarı ilə götürülür.  AX-AY-H

2

O ibarət sulu 

sistemin həllolma izotermi  8-ci şəkildə verilmişdir.Burada koordinat 

başlanğıcına su,təmiz duzların tərkibinə isə koordinat oxlarının sonsuzluğu 

uyğun gəlir.Diaqramın elementləri şəkil 3-də olduğu kimidir.Koordinat 

sisteminin başlanğıcı;yəni 0 nöqtəsi təmiz suyun tərkibinə uyğun gəlir.H

2

O 

(0)-AX oxu üzrə AX

1

 ,H

2

O (0)-AY oxu üzrə isə AY duzlarının verilmiş hər hansı 

temperaturda həll olmaları təsvir edilir.Təmiz duzların AX və AY –in tərkibi 

nəhayət sonsuzluqda yerləşdiyindən həllolma şüaları paralel xətlərlə ifadə 

edilir.(şəkil 8). Burada aE və bE müvafiq olaraq,AX və AY duzlarının doymuş 

məhlullarının həllolma əyrisdir(şəkil 9).H

2

ObEa doymamış məhlulların ,AYbE 

sahəsi AY ilə ifrat doymuş məhlulların,AxaE isə AX ilə ifrat doymuş 

məhlullarının sahəsini təsvir edirlər.Axırıncı iki sahələr arasında AY və AX 

komponentləri ilə ifrat doymuş məhlullar yerləşirlər. Skreynemakers üsuluna 

ling qaydasının tətbiqi mümkün olmur ki, bu da üsulun çatışmamazlığıdır.