Mühazirə 16. Logistikada tara və qablaşdırma

Fiziki vəziyyətinə görə: ədədi-taralı, qalaqlanan, toz halında, maye halında, təhlükəli olurlar.

Təhlükəlilik dərəcəsinə görə yüklər: dörd qrupa bölünür:

1) az təhlükəli (tikinti materialları, ərzaq məhsulları, sənaye malları);

2) ölçülərinə görə təhlükəli;

3) tozlanan və qaynar (sement, mineral gübrələr, isti asfalt, bitum);

4) təhlükəli.

Təhlükəli yüklər 9 sinfə bölünür:

1-ci sinif – partlayıcı maddələr;

2-ci sinif – sıxılmış, mayeləşmiş və təzyiq altında həll edilmiş qazlar;

3-cü sinif – tez alışan mayelər;

4-cü sinif – tez alışan bərk maddələr; öz-özünə yanan maddələr; suyla qarşılıqlı təsir vaxtı alışqan qazlar ayıran maddələr;

5-ci sinif – oksidləşdirici maddələr və üzvi peroksidlər;

6-cı sinif – zəhərli maddələr və yoluxdurucu maddələr;

7-ci sinif – radioaktiv materiallar;

8-ci sinif – aşındırıcı (və/və ya) korroziya edici maddələr;

9-cu sinif – başqa təhlükəli maddələr.

Şəkil 1. Təhlükəli yüklərin işarəsi

Təhlükəli yüklərin daşınması, saxlanması və istismar qaydaları xüsusi diqqət və bilik tələb edir. Təhlükəli yüklərin fərqli markalanma elementləri bunlardır:

• 
  təhlükə işarəsi;
  
• 
  təhlükəli yükün nəqliyyat adı;
  
• 
  BMT-nin rəqəmli kodu (4 rəqəmli nömrə);
  
• 
  yükün təhlükəliliyinin təsnifat rəqəm kodu və qəza kartının 3 rəqəmli kodu.
  

Qüvvədə olan qanunvericiliyə görə yüklər aşağıdakı iki şərt təmin olunmaqla daşıma üçün hazırlanmalıdır:

− saxlanma və daşınma vaxtı yükün mühafizəsi və təhlükəsizliyi;

− nəqliyyat tarasının qeydiyyatı, ona nəzarət və onun dövriyyəsi.

Logistik sistemdə yüklərin mühafizəsi, zədələnmədən və xarab olmadan qorunması üçün aşağıdakı vasitələr istifadə olunur:

• 
  qablaşdırma;
  
• 
  kipləşdirici elementlər;
  
• 
  bərkidici elementlər.
  

Qablaşdırma – məhsulun (yükün) saxlanma, nəql edilmə, yüklənib-boşaldılma proseslərini asanlaşdıran, onun zədələnmədən, itmədən, ətraf mühitin təsirindən, çirklənmədən qorunmasını təmin edən vasitə və ya texniki vasitələr kompleksidir.