Mühazirə Beynəlxalq təşkilatlar və onların qlobal problemlərin həllində yeri Beynəlxalq təşkilat nədir?

Beynəlxalq Xilasetmə Komitəsi(BXK)(International Rescue Committee (IRC)). İkinci Dünya Müharibəsi zamanı nasist Almaniyasından qaçmağa cəhd edənlər üçün 1933-cü ildə Albert Eynşteyn tərəfindən qurulan və dünyanın ən köklü təşkilatlarından biri olan Beynəlxalq Xilasetmə Komitəsi (IRC) qaçqınlara (immiqrantlara) təcili və uzunmüddətli yardım təmin etmək üçün fəaliyyət göstərir. BQXK kimi o da hökumətlərarası təşkilat olmasada, xüsusi beynəlxalq statusa malikdir.
BXK ilk dəfə 1940-cı ildə Almaniya və Sovet İttifaqının toqquşduğu cəbhələrdə insanlara yardım etdi; 1945-ci ildə müharibə başa çatdıqdan sonra o, təcili yardım proqramını aktivləşdirdi və xəstəxanalar, uşaq baxımı və qaçqınlar üçün mərkəzlər yaratdı. Müharibədən sonrakı fəaliyyətini genişləndirərək Şərqi Avropa, Kuba, Haiti, Anqola və Honq-Konq, Latın Amerikası və Asiya ölkələrində fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1943-cü ildə fərqli bir xeyriyyə təşkilatı ilə birləşərək IRC oldu və İkinci Dünya Müharibəsindən bəri 40-a yaxın ölkədə 26 milyondan çox insana yardım göstərmişdir. Baş ofisi ABŞ-da yerləşən təşkilat 2000-ci illərdən başlayaraq xüsusilə Əfqanıstan, Demokratik Konqo və İraqda humanitar yardımı idarə edir. Ümumiyyətlə, qurum fövqəladə halların aradan qaldırılması, səhiyyə xidmətləri, gender əsaslı zorakılıqla mübarizə proqramları, münaqişədən sonrakı inkişaf layihələri, uşaq və gənclər üçün müdafiə və təhsil proqramları kimi bir çox müxtəlif layihələr həyata keçirir. 2020-ci ildə ümumi əməliyyat gəliri 825,572 milyon dollarlıq büdcəsi IRC-ni ən böyük humanitar təşkilatlardan birinə çevirir.
Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarı (Council of Europe Commisioner for Human Rights). Avropa Komissiyasının insan hüquqları üzrə müşaviri, Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarı hesabatlar, dialoqlar və dövlətlərə tövsiyələr vasitəsilə Avropa Şurasının 47 Üzv Dövlətində insan hüquqlarına hörmətin təşviqinə cavabdehdir. Müvəkkilin müstəqil və qərəzsiz qurum olması nəzərdə tutulur, ona insan hüquqları üzrə fərdi ekspert rəhbərlik edir. İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkilin ofisi 1999-cu ildə Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin 7 may 1999-cu ildə qəbul etdiyi qətnamə ilə yaradılmışdır.
Komissarların vəzifələrinə regional insan hüquqları standartlarının həyata keçirilməsində üzv dövlətlərə köməklik göstərmək, regionda insan hüquqlarının başa düşülməsini və maarifləndirməsini təşviq etmək, müdafiədə boşluqları aşkar etmək, Milli İnsan Hüquqları İnstitutlarının və oxşar subyektlərin fəaliyyətini asanlaşdırmaq, insan hüquqları üzrə məsləhət və məlumat vermək daxildir. Müvəkkil ölkəyə səfərlər həyata keçirir, dövlətlər və vətəndaş cəmiyyəti ilə dialoq aparır, tematik hesabatlar və məsləhətlər hazırlayır və bir sıra maarifləndirmə tədbirləri ilə məşğul olur.
Qeyd edək ki, Müvəkkilin fərdi şikayətləri həll etmək səlahiyyəti yoxdur. Müvəkkil konkret pozuntularla bağlı məlumat ala bilsə də, ofis məhkəmə orqanı deyil və bununla bağlı heç bir qərar qəbul edə bilməz. Uşaq Fahişəliyinə, Pornoqrafiyaya, Cinsi Məqsədli Uşaq Alverinə Son (End Child Prostutition Child Pronography & Trafficking of Children for Sexual Purposes (ECPAT)). Uşaqların kommersiya xarakterli cinsi istismarı və ya qısaca olaraq ECPAT uşaq fahişəliyinə, uşaq alverinə, uşaq pornoqrafiyasına və uşaqlarla bağlı qeyri-qanuni uşaq zorakılığının bütün formalarına qarşı əsası qoyulmuş qeyri-kommersiya uşaq hüquqlarının müdafiəsi təşkilatıdır.
1990-cı ildə uşaq fahişəliyi/fahişəliyə dair beynəlxalq konfransda yaradılmış ECPAT-ın təxminən 70 ölkədə bölmələri və ofisləri var. 1996-cı ilin avqustunda İsveçdə “Uşaqların kommersiya məqsədli cinsi istismarı” adlı birinci dünya konqresini keçirən təşkilat uşaq istismarı və hüquqlarına qarşı fəal təşəbbüslərini davam etdirir.
İşgəncələrin və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsi(European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT)). İşgəncənin Qarşısının Alınması üzrə Avropa Komitəsi və ya İşgəncənin və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsi, İşgəncənin və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Konvensiyasına uyğun olaraq yaradılmış insan hüquqları komitəsi, 1987-ci ildə Avropa Şurası çərçivəsində qəbul edilmiş və 1989-cu ildə qüvvəyə minmiş orqanıdır.
Bu Konvensiyanın iştirakçısı olan həmin ölkələrə planlı və ya xüsusi səfərləri ilə Komitə ölkədə işgəncə və oxşar təcrübələrin baş verə biləcəyi həbs yerlərinə-mülki və ya hərbi təcridxanalara, həbsxanalara, xəstəxanalara, ruhi xəstəxanalara, immiqrant qonaqxanalarına və s. etdiyi səfərlər nəticəsində hazırladığı hesabatlar və bu hesabatlarda yer alan tövsiyələr vasitəsilə işgəncənin qarşısının alınması üzrə beynəlxalq nəzarəti və əməkdaşlığı təmin etmək məqsədi daşıyır.
İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Komitə maraqlı iştirakçı dövlətlər əməkdaşlıqdan çəkinərsə və ya Komitənin tövsiyələrinə uyğun olaraq vəziyyəti yaxşılaşdırmazsa, məsələ ilə bağlı açıq bəyanatla çıxış etmək qərarına gələ bilər. İşgəncənin Qarşısının Alınması üzrə Avropa Komitəsi və ya İşgəncənin və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsi, İşgəncənin və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Konvensiyasına uyğun olaraq yaradılmış insan orqanıdır, 1987-ci ildə Avropa Şurası çərçivəsində qəbul edilmiş və 1989-cu ildə qüvvəyə minmişdir. hüquqlar komitəsi.
Bu Konvensiyanın iştirakçısı olan ölkələrə planlı və ya xüsusi səfərləri ilə Komitə ölkədə işgəncə və oxşar təcrübələrin baş verə biləcəyi mülki və ya hərbi təcridxanalara, həbsxanalara, xəstəxanalara, ruhi xəstəxanalara, immiqrant qonaqxanalarına və s. həmin ölkələr. O, həbs yerlərinə etdiyi səfərlər nəticəsində hazırladığı hesabatlar və bu hesabatlarda yer alan tövsiyələr vasitəsilə işgəncənin qarşısının alınması üzrə beynəlxalq nəzarəti və əməkdaşlığı təmin etmək məqsədi daşıyır.
İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Komitə maraqlı iştirakçı dövlətlər əməkdaşlıqdan çəkinərsə və ya Komitənin tövsiyələrinə uyğun olaraq vəziyyəti yaxşılaşdırmazsa, məsələ ilə bağlı açıq bəyanatla çıxış etmək qərarına gələ bilər. İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Komitə indiyədək öz səlahiyyətlərindən istifadə edərək bu açıq bəyanatı yalnız Türkiyəyə qarşı edib.