Mühazirə Giriş Əmək mühafizəsi əmək prosesində işçilərin təhlükəsizliyini təmin edən, suğlamlığını və işləmə qabiliyyətini quruyub saxlayan qanunvericilik aktlarıdan və ona uyğun olan ictimai-iqtisadi, gigiyenik

4. Texniki müfəttişin vəzifələri.
Texniki müfəttiş müəyyən bir istehsalat sahəsinə təhkum olunur və sağlam əmək şəraiti, təhlükəsizlik texnikası və istehsalat sanitariyası normalarına əməl olunmasına rəhbərlik edir. Bir çox hallarda bu işdə ictimai əsaslar üzrə ştatdan kənar həmkarlar ittifaqı komitəsinin texniki müfəttişi də iştirak edir. Əmək mühafizəsi üzrə təşkilatı, texniki və sanitariya-gigiyena tədbirlərinin həyata keçirilməsinə geniş ictimaiyyətin cəlb olunması üçün həmkarlar ittifaqı üzvlərindən ibarət əmək mühafizəsi ko-missiyaları yaradılır. Əmək mühafizəsi komissiyası idarə müdiriyyəti tərəfindən Əmək mühafizəsi qanunvericiliyini düzgün həyata keçirilməsinə nəzarət edir, təhlü-kəsiz əmək şəraiti, yaradılmasını, baş vermiş zədələnmələrin səbəblərinin araşdırıl-masını, aradan qaldırılmasını və s. idarə rəhbərliyindən tələb edir.
Əmək qanunvericiliyinin pozulmasında məsul olan vəzifəli şəxslər dövlət qarşı-sında məsuliyyət daşıyırlar. Qanunun pozulmasına görə onlar müxtəlif dərəcəli inzi-bati cəzadan məhkəmə məsuliyyətinə qədər cəzalandırıla bilərlər.
Hər bir vətəndaşın əmək hüququ xalq təsərrüfatının düzgün təşkili, cəmiyyətinin məhsuldar qüvvələrinin durmadan yüksəldilməsi, təsərrüfat böhranlarının və işsizli-yin aradan qaldırılması şəraitində təmin edilir.
5. İctimai müfəttişin vəzifələri..
Hər bir vətəndaşın vəzifəsi əməyə düzgün münasibət bəsləməkdən, dövlətin həmkarlar ittifaqları ilə birlikdə müəyyən etdiyi əmək normalarına, əmək intizamına düzgün riayət etməkdən və xalq əmlakını qorumaqdan ibarətdir.
Fəhlə və quluqçular namus və vicdanla işləməyə, əmək intizamına riayət etməyə, müdriyyətin sərəncamlarını vaxtında və dəqiq yerinə yetirməyə, əmək məhsuldarlı-ğını yüksəltməyə, məhsulun keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa, əmək mühafizəsi, təhlükə-sizlik texnikası və istehsalat sanitariyası tələblərinə əməl etməyə borcludurlar.
6. Əmək intizamı.
Əmək mühafizəsi təlimatı, müəssisələrdə müdiriyyətin və həmkarlar ittifaqı komitəsinin birlikdə işləyib hazırladıqları iş qaydalarına düzgün əməl etmək məq-sədilə aparılır. Burada müxtəlif əməliyyatların görülməsində, qəza hallarında təhlü-kədən qorunma tədbirləri, iş yerinin səliqəli saxlanılması, qoruyucu və mühafizə vasi-tələrinin düzgün tətbiqi və s. nəzərdə tutulur. Çətin və ağır işlərdə çalışan fəhlə və qulluqçular, eləcədə bəzi başqa kateqoriyadan olan işçilər işə daxil olanda və işlədiyi müddətdə məcburi olaraq müəyyən edilmiş qrafik üzrə vaxtaşırı həkim müayinə-sindən keçməlidirlər. İşçiləri həkim müayinəsindən keçməli olan istehsalat sahələ-rinin müayinədən keçmə müddəti Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilir.
Qadınların və yeniyetmələrin istehsalatda sağlamlığı qayğısına qalmaq üçün xüsusi iş şəraiti yaradılır.
Qadınlardan və yeniyetmələrdən ağır, zərərli, yeraltı işlərdə istifadə edilməsi qa-dağandır. Onlara müstəsna hallarda gecə növbəsində işləməyə icazə verilir.
Təşkilat daxilində həkim-tibb məntəqəsi yaradılır ki, bu da fəhlə və qulluqçu-ların sağlamlığı keşiyində durur.
Həkim-tibb məntəqəsi müntəzam olaraq fəhlə və qulluqçuların iş şəraiti ilə tanış olur, əməyin gigiyena şəraitini öyrənir və əməyin sağlamlaşdırılmasında fəal iştirak edir.
Təşkilatın tibb işçiləri zədələnmə və bədbəxt hadisələri təhlil edir və onların qarşısını almaq üçün öz təkliflərini müəssisə rəhbərlərinə çatdırır.
İstehsalatda vaxtaşırı həyata keçirilən təhlükəsizlik tədbirləri ilə yanaşı, zərərli əmək şəraitinin neytrallaşdırılması və kompensasiyası ilə əlqədar tələblər də mövcud-dur.
Neytrallaşdırma zərərli işlərdə, həmçinin xüsusi temperatur, təzyiq, nəmlik və s. şəraitdə fəhlə və qulluqçulara pulsuz olaraq xüsusi geyim və başqa mühafizə vasitə-ləri verilməsi ilə yaradılır. Məsələn zərərli iş şəraitində pulsuz süd və başqa yeyinti məhsullarının verilməsi və s. neytrallaşmaya aiddir.
Kompensasiya isə xüsusi zərərli iş şəraitində fəhlə və qulluqçulara əlavə məzu-niyyət və yaxud qısaldılmış iş günü verilməklə həyata keçirilir.

7.