Mühazirələrin icmalı Bakı -2023 «Əməyin iqtisadiyyatı» fənninin proqrami

6.6. Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi amilləri və onların təsnifatı
Əmək məhsuldarlığının artırılması ehtiyatları onun konkret amillərinin təsiri ilə əlaqədar olduğu üçün bu amilləri və onun təsnifatını bilmək vacibdir.
Amil dedikdə, canlı əməyə qənaət prosesinin hərəkətverici qüvvəsi, başlıca, köklü səbəbi başa düşülür.
Şərait dedikdə, onun daxilində hər hansı fəliyyət, proses gedir və ondan (şəraitdən) asılı olur. Amil hərəkətverici qüvvə olmaqla həmişə konkret şərait daxilində fəaliyyət göstərir.
Əmək məhsuldarlığına təsir edən amillərin düzgün təsnifatı, onun artımının ayrı-ayrı amillər üzrə texniki-iqtsiadi cəhətdən əsaslandırılmasında, planlaşdırılmasında və elmi cəhətdən öyrənilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə əsasən aşağıdakı amillər təsir göstərir (şəkil 6.3):

Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə təsir edən amillər





İstiqamət baxımından

Fəaliyyət sahələrinə (dairəsinə görə

Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə göstərdikləri təsirə görə



Maddi-texnİki amillər

Xalq təsərrüfatı miqyasında fəaliyyət göstərən və bütün xalq təsərrüfatı üçün eyni olan amillər

Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi üçün şərait yaradan amillər



İctimai-iqtisadi və təşkilati amillər

Sahə və sahələrarası amillər

Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə səbəb olan amillər





İstehsal daxili amillər


Bilavasitə iş yerində təsir göstərən amillər

Sair amillər

Bilavasitə əmək məhsuldarlığının səviyyəsini müəyyən edən amillər

Şəkil 6.3. Əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə təsir edən amillər