Qayta ishlash
Qayta ishlash qayta foydalanishning bir ko‘rinishi bo‘lib, unda
tabiiy resurslami yoki tovarlami o ‘zgartirib taqdim etishni o ‘z ichiga
oladi. Qayta ishlanadigan materiallar o‘z ichiga shishalar, metallar,
qog‘oz, plastmassa, uy va oshxona jihozlarini qamrab oladi.30
Qayta ishlash va qayta foydalanishning farqi nimada? Bugungi
kunda ko‘plab plastik turlaridan foydalanilmoqda. Plastiklami boshqa
materiallarga nisbatan qayta ishlash biroz qiyin. Har bir plastik
konteynerlarida plastiklami ishlashda foydalangan tur ko‘rsatiladi va
qayta ishlash kodi belgilanadi. Ko‘plab plastik qoplar 2 yoki 4 plastik
turidan ishlab chiqariladi. 6 va 7 turdan iborat plastiklar har doim
ham ishlanmaydi, chunki ular turli xil plastiklar aralashmasidan hosil
qilingan. Qayta ishlashdan aw al har bir plastik turini ehtiyotlik bilan
ajratish kerak.
Muhofaza qilishning uchta yo‘li
Chiqindilami qayta ishlashning 3 ta yo‘li: tabiiy resurslardan
kam foydalanish, qayta foydalanish va qayta ishlab chiqarish yo‘llari
mavjud. Qazilma boyliklami qidirib topish, qayta ishlash va tashish
jarayonida Yer yuzasi strukturasi buziladi hosildor maydonlar
qisqaradi, o‘simliklar nobud bo‘ladi, tuproq eroziyasi tezlashadi,
oqibatda yaroqsiz yerlar maydoni oshadi. Shunday qilib yerlar hozir
dunyoda 10 mln. gektami tashkil qilsa, 2 000-yilga borib 5-6 barobar
oshadi. Masalan, 1 tonna temir olish uchun 5-6 tonna ruda, 1 tonna
qo‘rg‘oshin olish uchun 6 0 -9 0 1 ,1 tonna rux olish uchun 80-100 ton
na 1, tonna mis olish uchun 100-140 t, 1 tonna mis olish uchun esa
60 000-80000 tonna ruda ishlatiladi. Hozir yer yuzasida millionlab
tonna metallurgiya shakllari, issiqlik elektr stansiyalaridan chiqqan
ko‘plab tog‘ uyumlarini tashkil qilgan. Hisoblarga ko‘ra so‘nggi 100
yil ichida dunyoda 20 mlrd. tonnadan ortiq shpak, 3mlrd. tonna kul,
17 mln. tonna mishyak, 1 mlq. tonna nikel, 1 mln. tonna kobo It va
boshqa foydali elementlar chiqarib tashlangan.
Atmosfera havosining
tabiiy
va
sun ’iy ifloslanishlari
ajratiladi.
Dostları ilə paylaş: