Muhofaza qilish

Nazorat savollari:
1. Hayvonot dunyosining qanday ahamiyati bor?
2. 0 ‘zbekiston hayvonot olamida qancha tur hayvonlar bor?
3. 0 ‘zbekistonda hayvonot olamini muhofaza qilish borasida 
qanday ishlar olib borilmoqda?
4. 0 ‘zbekiston hayvonot olamida qanday turlar yo;qolib ketgan?
147

---

14-MAVZU: TABIATNI MUHOFAZA QILISHNI TA’LIM VA
TARBIYAVIY XUSUSIYATLARI
Reja:
1. Respublikada uzluksiz ekologik ta’lim
2. Ekologik ta’lim tarbiya va uning bosqichlari
Tayanch so‘zlar: 
ekologiya, qadriyat, bog‘cha, o ‘rta ta’lim 
maktablari, mahalla, kasb-hunar kollejlari, oily ta’lim, qayta 
tayyorlash, ekologik holat, ekologik madaniyat.
Ekologik ta’lim-tarbiya
Ekologik ta ’lim
о‘sib kelayotgan yosh avlodni umuman yer 
yuzi aholisini barqaror rivojlanishiga o‘tishda eng muhim shart- 
sharoitlardan biri bo‘lib hisoblanadi.
Ekologik ta’limning mazmunini quyidagilar tashkil etishi 
mumkin:
1. Dunyoni hozirgi ekologik xolat asosida unga munosabat 
bildirish;
2. Tabiatda barcha jonsiz va jonli tarkibini birlikda ekanligini 
fikrlay olish;
3. Atrof-muhitga munosabat va o ‘zini anglab etish. Tabiatni 
tarkibiy qismi ekanligini tushunish;
4. Tabiatga nisbatan qadriyatlami hurmat qilish;
5. Tirik organizmlami har xil darajada o‘rganish va izchillik 
metodini qo‘llash;
6. Tirik organizmlar tizimi bir butunligini va o‘zaro ekologik 
bog‘lanishlarda ekanligi (moddalar aylanishi, energiya va axborot 
almashinuvlari).
7. Tabiiy jarayonlar va hodisalaming antropotsentrikdan 
biotsentrikga hamda politsentrik usulni qo‘llash;
8. Tabiat va jamiatdagi o ‘zaro birlik va qarama-qarshiliklarni 
anglash;
148

---

9. Ekologik tanglik, madaniyatning tangligi ekanligini anglash;
10. Ekologik madaniyat insonning umumiy madaniyatining 
tarkibiy qismi ekanligini anglash;
11. 0 ‘z faoliyatida ekologik va axloqiy normalami to‘g ‘ri 
keladigan usullarini anglash;
12. 0 ‘zi va boshqalar sog‘lig‘i uchun, atrof-muhit xolatiga 
nisbatan ekologik javobgarlikni tarbiyalash;
13. Insoniyatning barqaror rivojlanish kontseptsiyasini, tabiat 
bilan jamiyatning koevolyutsiyasi ekanligini tushunib etish;
14. Tabiat bilan jamiyatni uyg‘unlashtirish, ijtimoiy zaruriy 
muammo ekanligini tushunish.
Ekologik tarbiyani farzand tug‘ilgan kundan boshlamoq, 
vujudimizni quwatlantirmoq, fikrimizni nurlantirmoq, axloqimizni 
go‘zallashtirmoq, zehnimizni ravshanlantirmoq demakdir. Ekologik 
tarbiyani kim va qanday olib boradi? - degan savol paydo bo‘ladi.