Mulkchilik shakllarini o`zgartirish yo`llari va usullari

4-jadval 
Ommaviy savdolar orqali sotilishi belgilangan davlat mulki obyektlari ( 2020-yil)
33 
Nomi 
Xududlar 
soni 
1 
Qoraqalpog’iston Respublikasi 
6 
2 
Andijon viloyati 
12 
3 
Buxoro viloyati 
19 
4 
Jizzax viloyati 
17 
5 
Qashqadaryo viloyati 
40 
6 
Navoiy viloyati 
9 
7 
Namangan viloyati 
4 
8 
Samarqand viloyati 
11 
9 
Surxondaryo viloyati 
11 
10 
Sirdaryo viloyati 
10 
11 
Toshkent viloyati 
48 
12 
Farg’ona viloyati 
65 
13 
Xorazm viloyati 
19 
14 
Toshkent shahri 
38 
Bugun hech kimga sir emaski, xususiy mulk va xususiy tadbirkorlik faoliyatining 
amaliyoti xususiy mulkning davlat mulkiga nisbatan har tomonlama samaradorligini 
ko’rsatmoqda.
32
Stat.uz Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari asosida tayyorlandi 
33
Stat.uz Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari asosida tayyorlandi 

---

41 
Xulosalar 
 
Mulkchilik munosabatlari – shaxsiy, jamoa va davlat manfaatlarini o’zida ifoda 
etib, ishlab chiqarish omillari va natijalaridan foydalanish borasida kishilar, jamoalar, 
tarmoqlar, hududlar va davlat o’rtasidagi munosabatlar majmuasidir. Mulkchilik 
munosabatlarining iqtisodiy mazmuni moddiy va ma’naviy ne’matlarni o’zlashtirish 
borasidagi iqtisodiy munosabatlarni o’zida aks ettiradi. Agar mulkchilikning iqtisodiy 
mazmuni u yoki bu obyektni o’zlashtirish va foydalanish borasida subyektlar o’rtasidagi 
munosabatlarni bildirsa, mulkchilikning huquqiy mazmuni subyektning obyektga 
nisbatan bo’lgan munosabatini aks ettiradi. 
Mulkni davlat tasarrufdan chiqarish va xususiylashtirish – korxonalar ustav 
fondida davlat ulushining qisqarishi, ularning investitsion jozibadorligini oshirish va 
xorijiy investorlarni xususiylashtirish jarayoniga jalb etishni kengaytirishga qaratilgan 
kompleks dasturdan iborat jarayondir. 
2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor 
yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi doirasida biznes yuritish tartib-taomillarini 
sezilarli darajada soddalashtirish, infratuzilmani yaxshilash va moliyaviy manbalarni 
kengaytirish, mulkdan foydalanishni erkinlashtirish, xususiy mulkni daxlsizligini 
ta’minlash orqali tadbirkorlikning izchil o’sishi ta’minlanmoqda. 
Mansabdor shaxslar davlat himoyasida bo’lgan xususiy mulkning daxlsiz 
ekanligini, har qanday vaj bilan xususiy mulkni, shu jumladan, avval xususiylashtirilgan 
mulkni olib qo’yish, asosli zaruratsiz mulkni buzib yuborish g’ayri huquqiyligini anglab 
yetmayapti hamda yer uchastkalarini ajratishda o’zboshimchaliklarga yo’l qo’ymoqda, 
bu esa mulkdorlarning konstitutsiyaviy huquqlarini himoyalash kafolatlarini 
kuchaytirish va bunday huquqbuzarliklarga yo’l qo’yganligi uchun ushbu mas’ul 
shaxslarning javobgarligini oshirishni taqozo etmoqda. 
Ko’rsatib o’tilgan kamchiliklar kompleks va tezkor hal etishni, barcha darajadagi 
davlat organlarining yagona uslubiy rahbarlik ostida o’zaro muvofiqlashtirilgan 
hamkorlik qilishini, xususiy mulkning ishlashi, yer uchastkalarini realizatsiya qilish, 
tender savdolarini o’tkazish hamda davlatga tegishli bo’lmagan bino va inshootlarni 

---

42 
buzishga oid aniq va lo’nda huquqiy normalarni yaratishni, tadbirkorlik tashabbuslarini 
qo’llab-quvvatlashni, aholining keng qatlamlarini biznes bilan shug’ullanishga faol jalb 
etishni talab etadi. 
Xususiy mulkni himoya qilish va mulkdorlar huquqlarining kafolatlarini yanada 
kuchaytirish, tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qo’shimcha turtki berish, tadbirkorlik 
tashabbuslari va loyihalarini qo’llab-quvvatlash, tadbirkorlik subyektlarining moliyaviy 
resurslardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish, joylarda ijtimoiy qamrov 
darajasini oshirish maqsadga muvofiqdir.
Mulkiy munosabatlarni takomillashtirish quyidagi usullarda amalga oshirish 
maqsadga muvofiqdir:
 

Tub uzgarish uchun real shart-sharoit yaratish- mulkni xakikiy 
mulkdorlar kuliga berish; 

Kup ukladli iqtisodiyot hamda raqobat muxitini yaratish. 
2012-2014 yillar mobaynida
 
xususiy mulk mavqeini mustahkamlash, uning
 
daxlsizligini tahminlash, biznes yuritish imkoniyatlarini kengaytirishga qaratilgan 
«Xususiy mulkni himoya qilish va mulkdorlar huquqlarining kafolatlari to’g’risida», 
«Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to’g’risida (yangi tahrirda)», 
«Tadbirkorlik faoliyati sohasida ruxsat berish tartib-taomillari to’g’risida», «Raqobat 
to’g’risida», «Oilaviy tadbirkorlik to’g’risida»gi kabi o’nlab qonunlar qabul qilingan. 
2017-yildan O’zbekiston Respublikasida mulkning turli shakllarini himoya qilish 
borasida qonunchilikni rivojlantirib borish natijasida mulkchilik tuzilishida tub 
o’zgarishlar ro’y berdi, ko’pukladli iqtisodiyot, uning tarkibida xususiy mulk ustuvor 
ahamiyat kasb etdi. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik hal qiluvchi o’rin egalladi, 
bozorni zarur tovar va xizmatlar bilan to’ldirish, odamlarning daromadlari va 
farovonligi oshib borishining asosiy manbai, aholi bandligi usishining eng muhim 
omiliga aylandi.