Mundarija kirish i-bob musiqa darslarida interaktiv usullarini qo‘llash yo‘llari

Interaktiv o‘qitish usullarining maqsadi va masalalari.

Interaktiv o‘qitish usullarning asosiy mohiyati shundan iboratki, dars jarayonida jalb qilingan barcha talabalar o‘qishda o‘zlarining bilim va fikrlarini tushunishi va muhokama kilish orkali o‘zlashtirishi bo‘lib hisoblanadi. Asosiy talablardan biri – birdamlik, qo‘shma fikrlash bo‘lib hamda o‘quv dasturini o‘rganish jarayonida talabalar orasida qo‘shma faoliyat o‘tkazilib, xar bir talaba o‘zining fikri, yangilik, bilim almashish va muammoni yechimini taklif qilish yo‘li orqali amalga oshiriladi. Umumiy jarrohlik kafedrasida interaktiv rejimida o‘qitish jarayonini qo‘llash asosiy masalalari quyidagilar bo‘lib hisoblanadi: - musiqa fanini o‘zlashtirish jarayonida talabalarning qiziqishini ko‘tarish; - o‘qitish jarayonini o‘qituvchi faoliyati hayot real sharoitlariga yaqinlashtirish; - samarali kommunikatsiya usullari, ya’ni o‘qituvchi-o‘quvchi va o‘zaro, muloqot ko‘nikmalarini tug‘ri shakllantirish; - yangi nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarni o‘zlashtirish jarayonini yangi darajaga ko‘tarish; - ta’lim olish jarayoniga talabalarning ma’suliyatini oshirish.

Interaktiv usullarni qo‘llashda talaba guruh dars jarayonini o‘zlashtirish asosiy a’zosi bo‘ladi va uning fundamental bilimi o‘qitish o‘chog‘ining asosi bo‘lib hisoblanadi. O‘qituvchi o‘z navbatida talabalarga yangi, tayyor bilim bermaydi, aksariyat talabalar orasida mustaqil ravishda izlanish va fikrlash jarayonini rivojlantirish orqali o‘zlashtirishni oshiradi. A’nanaviy o‘qitish usullardan interaktiv usullarning farqi – o‘qituvchi va talaba orasidagi to‘qnashish jarayonini o‘zgartiradi: talaba faolligi o‘qituvchining faolligidan ustunlashadi, o‘z navbatida o‘qituvchining asosiy maqsadi bo‘lib, talabalarning initsiativ fikrlash jarayoniga yuqori darajali sharoit yaratib berish bo‘ladi. O‘qituvchi asosan dars jarayonini tashkillashtirish umumiy masalalari, oldindan tayyorlangan kerak bo‘lgan topshiriqlarni tayyorlash, talabalar orasida muloqot uchun savol va mavzularni shakllantirish, konsultatsiya berish, vaqt meyyorini va reja boskichlarini amalga oshirish jarayonini nazorat kiladi. Interaktiv usullar:

13

- talabalarda qiziqishni oshiradi; - bir vaqtni o‘zida gurux barcha talabalarni dars jarayoniga faol jalb qiladi; - xar bir o‘qish materiallarini qo‘llash natijasini oshiradi; - o‘quv dasturini o‘zlashtirish jarayonini faol o‘zlashtirish samaradorligini oshiradi; - qaytarma bog‘liqligini ta’minlaydi;

- talabalar orasida mustaqil fikr va bilimiga nisbatini shakllantiradi va oshiradi; - amaliy ko‘nikmalarni jadallashtiradi; - shaxslar aro muloqot ko‘nikmalarini yaxshilaydi; - xulq-atvorini o‘zgarishiga olib keladi.

Interaktiv o‘qitish jarayonini tashkil qilish asosiy qoidalari: - Ukitis h jarayoniga barcha talabalar jalb kilinis hi zarur. Buning uchun hamma talabalarni o‘qish jarayoniga jalb qiluvchi modernizatsiyalashgan texnologiyalarni qo‘llash lozim. - O‘zining fikrini tadbiq kilish uchun sharoit yaratish lozim, faol qatnashgan va tug‘ri xarakatlari bo‘lgan talabalarni ijobiy baxolash. - O‘quv auditoriya sharoilarini shunaqa ta’minlash zarurki, talabalar kichik va katta guruxlarda ishlash uchun bemalol joylarini almashtirishi va harakat qilishi mumkin. - Barcha muolajalarni va vaqt meyyorlarini aniq bog‘lash. Bu tug‘risida darsning boshida kelishilgan holda qoidalarni buzmaslik lozim. Masalan: barcha talabalar o‘z safdoshlari barcha nutqi, fikriga chidamlik bildirish lozim, har birining erkin so‘zlashiga va hurmatiga sazovor bo‘lishi lozim.

Interaktiv o‘qutish usullarini tashkillashtirish uchun majburiy sharoitlar: - O‘qituvchi va talaba orasida ishonchli va pozitiv munosabat; - O‘qituvchi va talaba orasida muhokama jarayonida o‘zaro mulohaza. - O‘quv jarayoniga yorqin misollar va da’lillar kiritish. - Berilayotgan ma’lumotlarni ko‘pqirrali, faoliyat turlari, ularning mobilligi. - Faoliyatning tashqi va ichki motivatsiyasini kiritish va talabalarning qiziqishi.

Interaktiv o‘qitish usullarining ustivorligi: 1. talabalar orasida qiziqish faoligi va motivatsiyani oshirish.

14

2. o‘qitish faoliyati natijalariga nisbatan talabalarda ma’suliyatni va mustaqilligini ustirish. 3. talabalarni yangi bilimlar va kunikmalarni o‘zlashtirishi. 4. talabalar tomonidan amaliy kunikmalarni o‘zlashtirish va ularni qo‘llashga tayyor bo‘lishi.

5. hamkasabalari va atrofdagilarga nisbatan hurmatli munosabat shakillantirish. 6. isbotlarga asoslangan muloqotlarni o‘tkazish usullarini rivojlantirish. 7. talabalar orasida qiziquvvchanlik, ijodiy kayfiyat va hamkorlik munosabatlarini ustiradi. 8. o‘qituvchiga nisbatan dars o‘tish jarayoni muhitini ijobiylashtiradi, ishlash qobiliyati va yaxshi kayfiyatini saqlaydi. 9. o‘quv jarayoni natijalarini o‘qituvchi tomonidan baholash samadorligi. 10. o‘qitish interaktiv usullarini qo‘llash ta’lim jarayonini ancha nazoratli, bardoshli qiladi, o‘qituvchi dars o‘tishda kasbiy mahoratini qo‘llash bilan jarayonni boshqarishga va rejalashtirilgan natijalarga erishish uchun ishonchini oshiradi.

15