Mundarija kirish ma’ruza matnlari

4-Mavzu. Byudjet tashkilotlari va byudjet mablag’lari oluvchilarning g’azna ijrosiga oid moliyaviy hisobotlari
REJA:

1.	Byudjet tashkilotlari va byudjet mablag’lari oluvchilarning moliyaviy hisobotlarni tuzishning me’yoriy-uslubiy asoslari.
2	Xarajatlar smetasi ijrosi to’g’risida hisobotni tuzish va ularni tegishli hisob registrlari va hujjatlar bilan o’zaro muvofiqligi
3	Xarajatlar smetasi ijrosi haqida oylik hisobot va uni tuzish
4	Byudjetdan tashqari pul mablag’lari harakati to’g’risidagi hisobotni tuzish

1. 
   
   Byudjet tashkilotlari va byudjet mablag’lari oluvchilarning moliyaviy hisobotlarni tuzishning me’yoriy-uslubiy asoslari. Bevosita byudjet tashkilotlarida byudjet hisobotlari qonunchilik nomalari asosida shakllantiriladi.
   

Xalqaro talablarga to’la mos ravishda qabul qilingan, byudjet ijrosining hisobi borasida ham asosiy tayanch qonunchilik bazasi hisoblanuvchi O’zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to’g’risida”gi qonuni byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi va hisobotini tashkil qilish borasida ham asosiy normalarni belgilab beradi. Jumladan, byudjet hisobining asosiy maqsadi va vazifalari, uning sub’ektlari va ob’ektlari, O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining buxgalteriya hisobini tartibga solish borasidagi vakolatlari va boshqa bir qator asosiy qonunchilik talablari o’rnatilgan.

Shuningdek, 2014 yil 1 yanvardan amalga kiritilgan “Byudjet kodeksi” ham byudjet tashkilotlarida byudjet hisobini tashkil qilish, xarajatlar smetasi ijrosini olib borish va uni nazorat qilish, shuningdek byudjet ijrosi bo’yicha hisobotlarni tuzish, taqdim qilish va boshqa bir qator asosiy qonunchilik normalarni belgilab beradi.

O’zbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan qabul qilingan bir qator qarorlar, jumladan, 1999 yil 3 sentyabrda qabul qilingan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Byudjet tashkilotlarini mablag’ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to’g’risida”gi 414-sonli qarori byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil qilish jarayonini tartibga soluvchi me’yoriy hujjatlarning bir bo’g’ini hisoblanadi.

Byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi esa, umumiy holda buxgalteriya hisobini, shuningdek byudjet jarayonini bir qismini tashkil qilib, foydalanuvchilarni davlat byudjetining ijrosi to’g’risidagi zaruriy moliyaviy axborotlar bilan ta’minlaydi.

Amaldagi buxgalteriya hisobi bo’yicha qonunchilikka muvofiq O’zbekiston Respublikasi davlat byudjetida turadigan tashkilotlarning buxgalteriya hisobi va hisobotlarini tartibga solish O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan amalga oshiriladi. Bunda, O’zbekiston Respublikasining vazirlik va idoralari zarur hollarda, O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishgan holda, o’z tizimidagi tashkilotlarda faoliyat hususiyatlaridan kelib chiqqan holda buxgalteriya hisobi va hisobotlarining umumiy qoidalarini qo’llash tartibi to’g’risida belgilangan tartibda me’yoriy hujjatlar chiqarishlari mumkin.

Byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil etish va yuritishning me’yoriy-xuquqiy asoslarini 4 darajaga ajratish mumkin.

1-darajada keltirilgan qonuniy hujjatlar byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil etishning xuquqiy asosi bo’lib hisoblanadi. Qolgan 2-4 darajada keltirilgan hujjatlar byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil etishning uslubiy asosi bo’lib hisoblanadi.