Mundarija kirish

Metallarning zanglashdan buzilish turlari. a) tekis; b) notekis; v) strukturali-saylanma; g) dog‘lar bilan; d) o‘yilish bilan; е) nuqtaviy; j) kristallararo; z) kristallar ichida; i) yuzasida
Zang bilan zararlangan uchastkalarni ko‘z bilan ko‘rish orqali aniqlanadi. Konstruktsiyaning zanglay boshlashini bildiruvchi birinchi ko‘rsatkichlar: darzlar, ko‘pchishlar bo‘lishi mumkin. Metall konsturktsiyalarni zanglashdan himoyalashda eng ko‘p tarqalgan usul ularni lak bo‘yoq qoplamalar bilan qoplash.Yong'inga chidamlilik nuqtai nazaridan strukturaning ikkinchi chegara holati uchun boshlang'ich vaqtini hali hisoblab bo'lmaydi.Strukturaning 3-chegara holatiga ko'ra, yong'inga chidamlilik hisoblab chiqiladi ichki devorlar, bo'limlar, shiftlar.Alohida tuzilmalar bir vaqtning o'zida ham yuk ko'taruvchi, ham o'rab turganligini hisobga olsak, ular yong'inga chidamliligi uchun 1 va 3 chegaraviy holatlar bo'yicha hisoblab chiqiladi, masalan: ichki tuzilmalar rulman devorlari, qoplamalar.
Xuddi shu narsa tuzilmalarning yong'inga chidamliligini aniqlashga va ma'lumotnomaga, texnik ma'lumotlarga muvofiq qo'llaniladi. ("GPN inspektoriga yordam berish uchun") va, albatta, to'liq miqyosli yong'in sinovlari usuli bilan.
Umumiy holda, qo'llab-quvvatlovchi qurilish strukturasining yong'inga chidamliligi chegarasini hisoblash usuli termotexnik va statikdan qismlar (o'rab olish - faqat issiqlik texnikasidan).Termotexnik qism hisoblash usuli harorat o'zgarishini aniqlashni o'z ichiga oladi (standartga ta'sir qilish paytida harorat rejimi) strukturaning qalinligi bo'ylab har qanday nuqtada bo'lgani kabi, uning sirtlari ham.Bunday hisob-kitob natijalariga ko'ra, faqat ko'rsatilgan harorat qiymatlarini emas, balki o'rab turgan tuzilmani cheklovchi haroratlarga isitish vaqtini ham aniqlash mumkin. (140°S+tn), ya'ni, yong'inga chidamlilik uchun strukturaning 3-chegara holatiga ko'ra, uning yong'inga chidamliligi chegarasining boshlanishi vaqti.
Statik qism metodologiya o'zgarishlarni hisoblashni ta'minlaydi yuk ko'tarish qobiliyati (kuch, kuchlanish qiymati bo'yicha) standart yong'in sinovi paytida isitiladigan struktura.
Metallar deganda oddiy metallar va ularning qotishmalari shuningdek metal buyumlar va ularning konstruktsiyalarini nazarda tutamiz. Odatda metallar korroziyasi sodir bo’lgan muhit suyuqlik muhitida yoki gaz muhitida bo’ladi. Korroziya geterogen jarayon bo’lib, u ikki faza chegarasida sodir bo’ladi: metal-suyuqlik yoki metal gaz ko’rinishida bo’ladi. Sodir bo’lish mexanizimiga ko’ra metallar korroziyasi ikki turga: kimyoviy(quruq) va elektrokimyoviy(nam) korroziyalarga bo’linadi. Kimyoviy korroziya muhitni tashkil qilgan moddaning molekulalari bilan metall atomlarining o’zaro tasiri natijasida sodir bo’ladigan jarayon bo’lib, bir vaqtning o’zida oksidlanish qaytarilish jarayoni sodir bo’ladi [4-6]. Suvsiz suyuqliklar (asosan, suyuq metallar) va atmosfera gazlarining metall yuzasi bilan ta’sirlashuvi natijasida kimyoviy korroziya namoyon bo’ladi. Kimyoviy korroziya turlari 3 xil bo’ladi: 1) Oksidlanish korroziyasi 2) Gazlar ta’siridagi korroziya 3) Suyuq metallar tasiridagi korroziya
Oksidlanish yoki kislorod ta’siridagi korroziya. Bu turdagi kimyoviy korroziya kislorod bilan metal yuzasining ta’sirlashishi natijasida yuzaga keladi va natijada, metal oksidi shu metal yuzasida hosil bo’ladi (namlik bo’lmagan muhitda). Oksidlanish korroziyasining sodir bo’lish ehtimoli temperatura ko’tarilishi bilan yanada ortib boradi yoki shiddat bilan boradi. Sodir bo’lish mexanizmi: Metall metal ionlariga oksidlanadi:
𝑀 → 𝑀+𝑛 + 𝑛𝑒 − Kislorod esa metallning elektrodlarini qabul qilib oladi:
1/2𝑂2(𝑔) + 2𝑒 − → 𝑂 −2 Umumiy reaksiya: 2𝑀 + 𝑛/2𝑂2 → 2𝑀+𝑛 + 𝑛𝑜 2− → 𝑀2𝑂𝑛 Metall yuzasida paydo bo’ladigan oksid parda tabiatining oksidlanish korroziyasi sodir bo’lishida o’rni juda muhimdir .
1. Turg’un va pishiq oksid parda metal yuzasida himoya qavati vazifasini o’taydi va metallning korroziyalanishini bartaraf etadi. Natijada metall korroziyaga chidamli ya’ni korroziyabardosh bo’ladi.
2. Metall yuzasida hosil bo’lgan oksid parda noturg’un bo’lib, metal va kislorodga parchalanish moyilligi yuqori bo’lsa, u holda oksidlanish korroziyasi metal yuzasida sodir bo’lmaydi.
3. Metall yuzasidagi parda uchuvchan bo’lsa, metal yuzasi havo bilan kontaktga kirishib oksidlanish davom etaveradi.
4. Hosil bo’lgan parda oksidlanish uchun yetarli darajada g’ovak bo’lsa oksidlanish korroziyasi sodir bo’ladi.
Zamonaviy dunyoda metallarning korroziyasi va ularni korroziyadan himoya qilish eng muhim ilmiy-texnikaviy va iqtisodiy muammolardan biridir. Metall konstruksiyalarning holati turli hududlar ko'p jihatdan atmosfera ta'siriga bog'liq. Sanoatning rivojlanishi va buning natijasida atmosferaning tobora ortib borayotgan ifloslanishi metall konstruksiyalarning kuchli korroziyasini keltirib chiqaradi, shuning uchun korroziyaga qarshi himoya qilish masalasi tug'iladi.