Müqayisətərəflərininmüxtəlifliyi.Faktlar göstərir ki, pedaqoji prosesdə istifadə edilən müqayisə obyektləri müxtəlif ola bilir. Müxtəlifliyinə baxmayaraq müqayisə obyektlərini iki qrupa ayırmaq olar: 1. Müşahidəsi pedaqoji prosesdə mümkün olan obyektlər. 2. Müşahidəsi pedaqoji proses zamanı mümkün olmayan obyektlər.
Birinci qrup müqayisə obyektlərinə aiddir: müqayisə olunan obyektlərin özləri, əyani vasitələr, o cümlədən, maketlər, modellər, mulyajlar, müqəvvalar; skeletlər, şəkillər, xəritələr, sxemlər və s.
Məfhumlar, fikirlər, tarixi şəxsiyyətlər, tarixi hadisələr, təbiət və çəmiyyət hadisələri arasında səbəb-nəticə əlaqələri və s. kimi tərəflər ikinci qrup müqayisə obyektlərinə aiddir.
Məşğələninayrı-ayrımərhələlərindəmüqayisəninyeri.Məşğələnin bütün formaları və mərhələlərində müqayisədən istifadə etmək mümkün olur. Məsələn, yeni mövzunun öyrədilməsi zamanı tələbəyə məlum olan bilik mənimsənilən yeni biliklə müqayisə edilən zaman həm əvvəlki bilik təkrar edilərək möhkəmləndirilir, həm də yeni bilik daha şüurlu mənimsənilir. Yaxud, tələbələrə yalnız məlum olan, onların artıq bildikləri faktlar, hadisələr, əşyalar müqayisə edildikdə onların diqqətindən əvvəllər yayınmış əlamətləri, xüsusiyyətləri və ya keyfiyyətləri mənimsəmək mümkün olur. Hətta qarşıdakı yeni mövzunu şüurlu surətdə mənimsətmək üçün müəllim qabaqcadan tələbələri müqayisə aparmağa təhrik edən tapşırıqlar verir.
Mənimsəmə səviyyəsinə nəzarət edəndə və biliyin yoxlan- ması zamanı müqayisədən istifadə olunur. Məsələn, müəyyən anlayışların nə dərəcədə şüurlu və möhkəm mənimsənildiyini yəqin etmək üçün müəllim həmin anlayışları müqayisə etməyi, onların oxşar və fərqli əlamətlərini üzə çıxartmağı tələbələrə tapşırır.
