Murakkab efirlar va yog`lar

,  vа  - oksikislotаlаrning o’zigа xos reaksiyalаri.

• ,  vа  - oksikislotаlаrning o’zigа xos reaksiyalаri.
• 1. -oksikislotalar oson qaytarilib to’yingan bir asosli kislotalarni hosil qiladilar:
• 2. -oksikislotalar suyultirilgan kislotalar bilan qo’shib qizdirilganda chumoli kislota ajratib parchalanadilar:
• 3. -, - va -kislotalar qizdirilganda turlicha o’zgarishga uchraydilar. Bunda -oksikislotalardan laktidlar hosil bo’ladi:
• 4.-oksikislotalar qizdirilganda o’zlaridan suvni yo’qotib to’yinmagan kislotalarga aylanadilar:
• 5., - va boshqa kislotalar qizdirilganda laktonlarni hosil qiladilar.

Alohida vakillari.

• Alohida vakillari.
• Bir asosli 2 atomli oksikislotlar ko’p bo’lganligidan ularning muhim vakillari ustidagina to’xtalamiz.
• Glikolkislota НОСН2-СООН oksikislotalarning eng oddiy vakili. U birinchi marta etilеnglikolni oksidlab olingan shuning uchun glikol kislota dеb ataladi. Glikol kislota tabiatda yaxshi pishmagan mеvalarda uchraydi. U asosan xlorsirka kislota yoki uning tuzini katalizator ishtirokida gidroliz qilib olinadi:
• Sut kislota(α-oksipropion kislota). U achigan karamda, tuzlangan bodringda bo’ladi. U sut kislotaning nitrilidan va qandsimon moddalarning sut kislotali bijg’ishidan olinadi.
• C6H12O62CH3–CHOH–COOH
• Sut kislota texnikada ko’nchilikda, gazmollarni bo’yashda va boshqa sohalarda ishlatiladi.

Ikki asosli uch atomli oksikislotalar.

• Ikki asosli uch atomli oksikislotalar.
• Ikki asosli uch atomli oksikislotialarga olma kislota misol bo’la oladi.
• U sistematik nomenklaturada gidroksibutandikislota deb nomlanadi.
• Olinishi.Olma kislotani brom qahrabo kislotani gidrolizlab, yoki malein va fumar kislotalariga suv biriktirib hosil qilish mumkin.

Kimyoviy xossalari.

• Kimyoviy xossalari.
• Kimyoviy xossalari bo’yicha olma kislota - va -oksikislotalarning xossalarini takrorlaydi. Qaytarilganda qahrabo kislotani, suvni toritb olinganda esa malein yoki fumar kislotani hosil qiladi.
• Olinishi.Sanoatda olma kislota malein angidridiga suv biriktirib olinadi. Bunda optik jihatdan faol bo’lmagan (ratsemat) olma kislota hosil bo’ladi. (suyuqlanish harorati 130-1310C):
• Alohida vakillari. Olma kislotasi olmada, ryabinada, maxorkada bo‘ladi. Olma kislota oziq-ovqat sanoatida keng qo’llaniladi.