Murakkab efirlar va yog`lar


Keyingi yillarda sovun olish uchun yog‘lar yuqori temperatura va bosim ostida, maxsus katalizatorlar ishtirokida suv bilan gidrolizlanadi



Yüklə 2,01 Mb.
səhifə7/15
tarix28.11.2023
ölçüsü2,01 Mb.
#169436
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   15
10-mavzu Оксикислоталар.

Keyingi yillarda sovun olish uchun yog‘lar yuqori temperatura va bosim ostida, maxsus katalizatorlar ishtirokida suv bilan gidrolizlanadi.

  • Keyingi yillarda sovun olish uchun yog‘lar yuqori temperatura va bosim ostida, maxsus katalizatorlar ishtirokida suv bilan gidrolizlanadi.
  • Gidroliz natijasida hosil boigan sof kislotalar soda ta’sirida sovunga aylantiriladi.
  • Laboratoriyada yog‘larga ishqor ta’sir etilsa, ular glitserin va sovunga parchalanadi:

Natriy ishqori asosida olingan sovunlar qattiq bo‘ladi. Ana shuning uchun ham eterifikatsiyaga teskari reaksiya sovunlanish reaksiyasi deb ataladi. Natriyli tuzlardan atir sovun, kir sovun olinadi. Karbon kislotaning natriy bilan hosil qilgan tuzi hidsiz va deyarli rangsiz bo‘ladi.

  • Natriy ishqori asosida olingan sovunlar qattiq bo‘ladi. Ana shuning uchun ham eterifikatsiyaga teskari reaksiya sovunlanish reaksiyasi deb ataladi. Natriyli tuzlardan atir sovun, kir sovun olinadi. Karbon kislotaning natriy bilan hosil qilgan tuzi hidsiz va deyarli rangsiz bo‘ladi.
  • Agar yog‘larni gidrolizlashda natriy ishqori o‘rniga kaliy ishqori ishlatilsa, suyuq sovun hosil bo‘ladi. Kaliyli tuzlar ko‘k rangda bo‘lganligi uchun ko‘pincha ularni ko‘k sovun ham deyiladi. Tibbiyotda ko‘pincha tibbiyot sovuni deb ataladigan suyuq sovun ishlatiladi. Tibbiyot sovuni metilen sinkasi bilan bo‘yab qo‘yilgani uchun yashil tusga ega boiadi va yashil sovun deb ham yuritiladi.

Suyuq yog‘lar katalizatorlar (nikel, palladiy) yordamida vodorodni biriktirib, qattiq yog‘larga aylanadi. Bu usul yog‘larni gidrogenlash deyilib, uni birinchi marta S. A. Fokin sanoatda ishlab chiqqan:

  • Suyuq yog‘lar katalizatorlar (nikel, palladiy) yordamida vodorodni biriktirib, qattiq yog‘larga aylanadi. Bu usul yog‘larni gidrogenlash deyilib, uni birinchi marta S. A. Fokin sanoatda ishlab chiqqan:
  • Baliq moyini gidrogenlab qattiq yog‘ — salomos olinadi. O‘simlik moylaridan olingan qattiq yog‘lar sut, tuxum va boshqa moylar bilan aralashtirilib margarin hosil qilinadi. Margarin oziq-ovqat sifatida keng iste’mol etiladi.
  • Parafinlarni oksidlab hosil qilingan yog‘ kislotalarga ishqor ta’sir ettirib sovun olinadi:
  • C17H35 – COOH + NaOH C17H35 – COONa + H2O

Yüklə 2,01 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   15




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin