Murakkab tabiiy-iqlim sharoitlarda yo'l poyini qurish

h=lsina.
Reyka yordamida bir vaqtda qiyalikdagi notekisliklar aniklanadi va gruntni kesish yoki to„ldirish uchun mayaklar o„rnatiladi.
A.A.Lovagin sodda moslama bilan ishlovchi yo„l poyini ko„ndalang va bo„ylama qiyaligini tekshiruvchi reykani konstruksiyasini (12.3 rasm) ishlab chikdi. Uch
metrli ikki tavrli alyuminiy reykaga 1 ikkita prizma ko„rinishidagi orgstekloli va
unda suyuklik uchun teshik bo„lgan idish 2 va 4 maxkamlanadi. Idishlar uzaro trubka 3 bilan birlashtirilgan. Suyuklikni yo„qolmasligi uchun ogzi probka 5 bilan yopilgan. Prizmani birsiga idish uklari orasidagi masofaga va kerakli aniklikka qarab bulingan intervalli belgi (I ko„rinish) kuyilgan. Ishni soddalashtirish maqsadida qiyalik unli bo„lakda emas, ming bo„lakda belgilangan.0 dan 80 gacha gradirovka bajarilgan, ammo avtomobil yo„llarini qurishda qiyalik 0,04 dan deyarli oshmaydi. Asbobni kompaktnostini oshirish shu qiymatlar bilan chegaralanish mumkin. 4 idish xarakatlanmaydigan qilibmustahkamlangan, 2 idishni vertikal bo„yicha xarakatlantirish mumkin. Suyuklik (kraskalangan suv) sistemagareykani gorizontal kuyib 0 belgigacha keltiriladi. Xisobni olishni kulay bo„lishi uchun oyna 6 o„rnatilagan. Rykani saqlash va transportirovka qilish uchun ikki qismida sharnirli bog„lovchili yig„iluvchi kilingan.
Nazorot qilishda jurnal to„tiladi, unga tekshirilgan kun, yo„l poyini loyihaviy va amaldagi o„lchamlari va ularni ogishi, bajarilgan ish hajmi, shuningdek berilgan ishni baholash bo„yicha xulosa va takliflar yoziladi. Nazorat natijasida yo„l poyini bajarish chizmasi tuziladi. Kurilittt bulimini raxbari (master, ish yurituvchi) bu chizmaga jurnal malumotlariga, agar ruhsat berilgan ogish bo„lsa, asosan keyingi
ishni bajarish uchun
ruhsat beradi, agar ogish me‟yordan ortiq bo„lsa - ularni to„g„rilash uchun keyingi ishgacha muddat va ko„rsatma beradi. Nazoratni natijasi er ishlarini amaldagi qiymatini loyihaviydan qancha ogganini aniklab beradi.
Er ishlarini boshqarilishini sistemali, berilgan kurs bo„yicha balandlik belgisini va avtomatik xarakatini kuzatuvchi yo„l mashinalari bilan bajarganda (avtogreyderlar. profilovщiklar) bu jarayonni xamma bosqichlarida kopir tolasini o„rnatishni nazoratini sifatini amalga oshiradi.
Geodezik ulchash ishlarini bajarishda ekskavator gruntni kovlayotgan joyga, ko„tarma va o„ymani yon qiyaligiga, yo„l poyini koshidan 1 m kam masofaga teodolit, nivelir va boshqa asbolarni o„rnatishga, yo„l buriladigan joylarda signal postlarisiz va maxsus ogoxlantiruvchi belgisiz ishlashga ruhsat berilmaydi.
84-rasm. YOn bag'ir qiyaligini ulchash
Kerakli dalolatnomani rasmiylashtirmasdan yo„l poyini qabul kilmasdan (birgalikda buyurtmachini texnik kurigi va loyihatashqilotini avtorlik tektirishisiz) yo„l to„shamasini konstruktiv qatlamlarini qurishga ruhsat berilmaydi. Texnologik tanafusda aniklangan defekt va kamchiliqlar, ularni sababidan kat‟iy nazar,
topshiriladigan vaqtigacha tuzatilishi kerak. Yo„l poyini oraliq topshirguncha, suv
qochiruvchilarni, drenajlarni, tirgoviya devorlarni. Ko„chkiga va muzlashga qarshi inshoatlarni oraliq qabul qilinadi. Bunda drenajlarni qurish bo„yicha ishlar ayrim elementlar tayyor bo„lgan sari qabul qilinadi (bo„ylama drenajga aoloxida oraliq qabul kerak bo„ladi). Ochilgan moxli va dernli qatlamni olgandan so„ng, torflar olingandan so„ng, tunkalar olingandan so„ng, yo„l poyi asosini gruntini kuritish yoki almashtirilgandan so„ng, uni yuzasida tekislashdan avval kopir tolasini o„rnatish ishlarga tuzilgan dalolatnoma bilan qabul qilinadi.
Yo„l poyini qabul qilish davrida uni geometrik o„lchamlarini, reja va bo„ylama kesimda joylashishi, yon qiyaliklarni qiyaligi va mustahkamligi, rezervlar, berma, ariqlarni tog„ri joylashganligi va rasmiylashtirilishi tekshiriladi. Gruntli karerlar, rezervlar va ag„dargichlar topshirishga rekultivatsiya kilingan holda beriladi.
Yo„l poyini kengligi va yon qiyaligi yo„lning xar bir kilometrida uchta joyda tekshiriladi, shuningdek qurish jarayonida gumon bo„lgan joyda. Rejada yo„l poyini holatini ayrim burilish burchaga va ular orasidagi to„g„rilarni ulchab, shuningdek egrilarni bulinishini qo„shimcha. nazorat qilib tekshiriladi. Yo„l poyi bo„ylama kesimini belgisixamma piket va loyix qiyaligini ulchaydigan nuqtalarda tekshiriladi. Bunda yo„l o„qi belgisi, koshi va suv qochiruvchi inshoatni tubi tekshiriladi.
Yo„l poyi gruntini sifati va uni zichlash darajasiishlab chiqarish nazoratini
bajarish bosqichlari hujjati bo„yicha va laboratoriya sinovlari bo„yicha
tekshiriladi. Aloxida axamiyat quvurlar qumilgan joyga va ko„p riklarga olib keluvchilarga beriladi. Yo„lning xar bir kilometrida uchta joydan kam bo„lmagan nazorat o„tkaziladi va qo„shimchaquvurlar ustida va mostlar konusida. Yo„l poyini balandligi bo„yicha gruntni turi uzgarganda mos chuqurlikka qo„shimcha sinov o„tkaziladi.
Yo„l poyini asosiy konstruktiv elementlarini o„lchamlarini ruhsat berilgan ogishi axamiyatli koeffitsienti ao„rnatilgan koidalar bilanayrim ishlarni sifatini Sni asosiy
sifatini boxolovchi o„rtacha tortilgan qiymat bo„yicha O_fbaholashga imkon beradi:
(2.53)
Loyiha, me‟yoriy hujjatlarga o„lchamlarni moslik darajasi «a‟lo», «yaxshi» yoki «konikarli» bahoga boxolanishi mumkin. Bu baholar shartli ravishda mos ravishda 5,4 va 3 ballga tenglashtiriladi.
Yo„l poyini sifatini umumiy bahosi Rquyidagi ishlarni So„rtacha qiymatini yegindisi sifatida aniklanadi: 1) yo„l poyi asosini tayyorlash; 2) ko„tarma qurish va
o„yma uyish; 3) suv kochirishni ta‟minlash; 4) mustahkamlash ishlari: