Musiqa o‘qitish metodikasi va maktab repertuari

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 
1. Maktablarda o‘tiladigan musiqa darslariga qanday maqsad va vazifalar 
qo‘yilgan? 
2. Musiqa darsini rejalashtirishda nimalarga ahamiyat berilishi kerak? 
3. Umumiy o‘rta ta’limning Davlat ta’lim standarti va o‘quv dasturini 
musiqa darsidagi mohiyati nimadan iborat?
4. Musiqa madaniyati darslarida qanday musiqa o‘qitish metodlaridan 
foydalanish lozim? 
5. Musiqa darslarini ilmiyligi va zamonaviyligi deganda nimalar nazarda 
tutiladi? 
Tayanch tushunchalar 
«Diapazon» – ashulachilar ovozining hajmi. 
«Ton» – aniq balandlikka ega bo‘lgan tovush. 
«Mutasiya» – bolalar ovozini o‘zgarishi. 
Seminar 
1. Musiqa madaniyati darslarining xususiyati va strukturasi. 
2. Musiqa o‘qitishning xususiy (optimal) va umumiy metodlari. 

---

49 
3. Vokal – xor malakalari va ularning musiqa darsidagi ahamiyati. 
4. Musiqa darslarini rejalashtirish. 
1.11. MUSIQA TA’LIMIDA INNOVATSION 
TEXNOLOGIYALARI YORDAMIDA DARS SAMARADORLIGINI OSHIRISH 
Bugungi kunda ta’lim jarayonida interaktiv metodlarga, innovatsion va 
axborot texnologiyalarga, multimedialarga bo‘lgan qiziqish tobora ortib bormoqda. 
Bunga sabab, shu davrgacha an’anaviy ta’limda o‘quvchi-talabalarga faqat tayyor 
bilimlarni o‘zlashtirishga o‘rgatilgan edi. Innovatsion texnologiyalar esa 
egallayotgan bilimlarni yechimini o‘zlari qidirib topishlari, mustaqil o‘rganib tahlil 
qilishlari, hatto xulosalarni ham o‘zlari keltirib chiqishlariga o‘rgatadi. Innovatsion 
texnologiyalar pedagogik jarayonda o‘qituvchi va talabalar faolliyatiga yangilik, 
o‘zgarishlar kiritadi va uni amalga oshiradi. «Interaktiv» metod deganda biz jamoa 
bo‘lib fikrlash degan ma’noni tushunamiz. «Innovatsiya» so‘zi esa «Yangilik 
kiritish» yangiliklar degan ma’noni anglatadi. Innovatsion texnologiyalarni eng 
asosiy maqsadi o‘qituvchi va talabalarni belgilangan maqsadga kafolatlangan 
natijaga hamkorlikda tez va oson erishishidir. O‘qituvchi bu jarayonda 
«Boshqaruvchi», «Yo‘naltiruvchi» vazifasini bajaradi. Talabalar esa asosiy 
«bajaruvchilar» vazifasini amalga oshiradilar. O‘qitish jarayonida talabalar 
mustaqil fikrlay olsalar, izlansalar, xulosa chiqara olsalar, guruhlar esa bir-birlariga 
baho bera olsalar, bu vaqtda o‘qituvchi ularga bunday faoliyatlari uchun imkoniyat 
va sharoit yaratib bersalar, bu o‘qitish jarayonining asosi hisoblanadi. Ushbu 
fikrimizni chizma holatida quyidagicha ifodalaymiz.
Yuqoridagi ko‘rinib turibdiki, maqsadni amalga oshirish kafolatlangan 
natijaga erishish talablarni hamkorlikdagi faoliyati ular qo‘ygan maqsad, tanlangan 
mazmun, metod, shakl, vosita yani texnologik jarayonga va belgilangan ketma-
ketlikka bog‘liq.
O‘qituvchi va talabalarni maqsaddan natijaga erishishida qanday texnologiya 
tanlashlari ularning ixtiyorida. Chunki ikkala tomonning asosiy maqsadi aniq 

---

50 
natijaga qaratilgan. Bunda talabalarning bilim saviyasi, guruh xarakteri, sharoitga 
qarab ishlatiladigan texnologiya tanlanadi. Masalan, kompyuter bilan ishlash, 
tarqatma materiallarni, chizma va slaydlarni, turli adabiyotlardan, axborot 
texnologiyalardan xohish-istaklariga qarab tanlashga bog‘liq. Qisqa qilib aytganda 
talablarni ta’limning markaziga olib chiqish kerak.
O‘qituvchi har bir darsni yaxlit holatga ko‘ra bilimni va uni tasavvur etish 
uchun dars jarayonini loyihalashtirib olishi kerak. Har bir darsni rang-barang, 
qiziqarli bo‘lishi uchunoldindan puxta o‘ylab tuzilgan bo‘lishi darsning 
loyihalashtirilgan texnologik xaritasiga bog‘liq. Darsning texnologik xaritasini qay 
ko‘rinishda yoki shaklda tuzilishi o‘qituvchining tajribasi o‘z oldiga qo‘ygan 
maqsad hamda vazifalariga bog‘liq. Texnologik xarita qanday tuzilgan bo‘lmasin 
unda dars jarayoni «yaxlit» holda aks ettirgan bo‘lishi hamda belgilangan maqsad-
vazifalar kafolatlangan natijada dars jarayonida to‘liq o‘z ifodasini topgan bo‘lishi 
shart.