Mustaqil 0 ‘zbekistonimizda bugungi kunda olib borilayot-gan izchil islohotlar xalqimizning hayot farovonligini ta’min-lashga xizmat qilmoqda

59

6.7-rasm. Xiyobonlami bezashda sadaqayrag‘ochdan foydalanish.

Daraxtlar burilish va kesib o‘tilgan yo‘llarda shoxlarining shakli, barglarining rangi va hajmi bir-biridan farq qiladigan asosiy o‘tkazmalardan o‘tkaziladi. Xiyobon bo‘yida bir xil qatorli о ‘tkazmalaming asosiy xavf-xatari ulami bezatishdan kelib chiqadi. Keng, bosh xiyobonlar bo‘yiga serbarg, shox-shabbali daraxtlami ekish kerak (eman, jo‘ka, o‘tkir bargli zarang, kashtan). Asosiy va ikkinchi darajali xiyobonlami ingichka bargli, shox-shabbali daraxtlar bilan bezatish mumkin (piramidasimon terak va eman, g‘arb tuyasi kabi daraxtlar).

6.8-rasm. Bog‘-park dizaynida kumushsimon bargli qoraqarag‘ay.

Ko‘pincha, xiyobonlarga bir xil turdagi daraxtlar o‘tqaziladi, ammo, ayrim hollarda, balandligi va shox-shabbasining shakli bo‘yicha keskin farqlanadigan turlicha o‘simlik turlari bilan almashtirish mumkin. Daraxtlar orasidagi masofa 3m dan 6 m gacha bo‘lishi lozim. Ulaming iqlimiy xususiyatlari, turlariga qaramasdan, tebranib turadigan turlarga e’tibor beriladi.

Xiyobonda o‘tqazishga kenkos usulini tavsiya etish mum­ kin: bevosita yo‘llarni qoplab (chuqurcha) ko‘pqatorlab o‘tqazi-ladigan daraxtlami kvadrat yoki shaxmat tartibida ekish. Bu usul o‘tish maydonlarini qisqartirmasdan xiyobon ustida muttasil soyani yaratadi.

Gulli kompozitsiyalar ikki asosiy turga bo‘linadi: muntazam va landshaftli.

Muntazam kompozitsiyalarga quyidagilar kiradi: parter, gul-laming turkumlari, gulzorlar, rabatka, bordyurlar, modulli bog‘chalar, guldonlar va boshqalar. Muntazam gulli kompozitsiyalar aniq geometrik tashqi ko‘rinishlami tasvirlaydi.

61

Parter o‘zida fazoviylikning ochiq qismini, tekis relyefda joylashgan, geometrik to‘g‘ri shaklga ega bo‘lganligini ifoda etadi. Odatda, parter to‘g‘riburchak shaklida, tomonlaming 1/3 dan 1/7 gacha o'zaro nisbatida bo‘ladi.

Parterlarga asosiy talab uni ko‘z bilan birlamchi va to‘liq qamrab olishdadir. Yaxshisi jami parteming bir necha baland ko‘tarilgan yoki inshootdan uzunasi to‘g‘ri kelgan markazi bilan asosiy ko‘rish nuqtasini ko‘zdan kechirmoqdir. Parterlaming uch tipi mavjud: gazonli, gulli va aralash.