psixologiya fani o‘rganadi. Logopediya nutq faoliyati buzilishining
sabablari, mexanizmlari, belgilari, yo‘nalishlarini
o‘rganadi. Defektologiya fani ko‘rinishida, eshitishida nuqsoni
bo‘lgan, psixik rivojlanishi orqada qolgan, aqli zaif, nutq
nuqsoniga ega bo‘lgan, tayanch apparatida nuqsoni bor bolalar,
serebral falaj (markaziy nerv sistemasining shikastlanishi),
autizm sindromiga chalingan bolalarni o‘rganadi va
korreksion ishlar olib boradi.Bola psixikasining taraqqiyoti haqida gapirishdan oldin taraqqiyotning tub mohiyatini tushunib olish kerak. Rivojlanish
haqida fikr yuritilganda odatda «o‘sish» va «taraqqiy etish»
so‘zlaridan foydalaniladi. Masalan, bolaning jismoniy jihatdan
o‘sishi va psixik jihatdan taraqqiy etishi degan tushunchalar
qo‘llaniladi. O‘sish bilan taraqqiyot tushunchalari aynan bir
ma’noni anglatuvchi tushunchalar emas. O‘sish deganda miqdoriy
jihatdan ortish, ulg‘ayish tushuniladi. Taraqqiyot deganda
esa, faqat miqdoriy jihatdangina emas, balki sifat jihatidan
ham o‘zgarish tushuniladi. Shuning uchun o‘sish jarayoniga
qaraganda taraqqiyot jarayoni ancha murakkab jarayondir. Taraqqiyot
oddiy miqdoriy ortishdan tashqari bir shakldan ikkinchi
shaklga o‘tish bilan ham bog‘liqdir. Ana shuning uchun
taraqqiyotning tub mohiyatidan yaxshi xabardor bo‘lish kerak, aks holda bu murakkab
jarayonni tushunish qiyin bo‘ladi. Bolaning psixik taraqqiyoti qarama-qarshiliklar kurashi asosida yuz beradi. Bu o‘rinda qanday qarama-qarshiliklar bbolaning
psixik jihatdan taraqqiy etishiga sabab bo‘ladi, degan
savol tug‘iladi. Bolaning psixik taraqqiyotini yuzaga keltiruvchi
qarama-qarshiliklar asosan quyidagilardan iborat:
1. Bolaning shu choqqacha erishgan imkoniyatlari darajasi
Dostları ilə paylaş: |