N. A. Egamberdieva

miloddan avvalgi
VI-IV ming yilliklarni 
o‘z ichiga oladi. Neolit Yaqin Sharqda 
mil.aw. 8-7 ming yilliklar, Zakavkazeda m il.aw. 6-5 ming yilliklar, 
Evropada m il.aw . 7-1 ming yilliklarda davom etgan. Mezoamerikada 
mil.aw. 5-1,5 yillikdan - milodiy 
10-12 asrlaragcha davom etgan. 
Avstraliya, Okeaniyaning tub aholisida, 
Janubiy Amerikanig ba’zi 
qabilalarida, Afrikada, tropik Osiyoning ba’zi qismlarida bu madaniyat 
milodiy 20 asrlargacha ham saqlanib qolgan.
Neolit davrida jamiyatlar har xil taraqqiyot darajalarida bo‘lganlar. 
Ba’zi mintaqalarda dehqonchilik va chorvachilik vujudga kelgan, 
ba’zi urug‘ jam oalar ovchilik va termachilik bilan shug‘ullanganlar.
Neolit davrida ibtidoiy qabilalar o‘troq turmush tarziga o‘tganlar. 
Doimiy ertoMa, loy, guvaladan qurilgan kulbalarda yashaganlar. 
0 ‘troq turmush tarzi janubiy hududlarda dehqonchilikning kelib 
chiqishiga, cho‘I mintaqalarda esa, o ‘troq ovchilik xo‘jaligining 
qaror topishiga olib kelgan. Keyinchalik ovchilik xo'jaligi zamirida 
chorvachilik paydo bo‘ladi.
Neolit davrining eng katta yutug‘i ham dehqonchilik va chorva- 
chilikning vujudga kelishi edi. Ko'pchilik olimlar bu kashfiyotning 
insonlar hayotidagi ahamiyatini inobatga olib, neolit davri inqilobi deb 
baho beradilar. Ibtidoiy odamlarning o'zlashtiruvchi xo‘jalikdan ishlab 
chiqaruvchi xo‘ja!ikka o ‘tishdi. Bu uzoq va mashaqqatli davom etgan 
jarayon boMgan. Termachilikning zamirida dehqonchilik yotgan, 
ovchilikning zamirida esa, chorvachilik yotgan. Tadqiqotchilar fikricha, 
dehqonchilik va chorvachilikning paydo boMishiga ayollarning mehnati 
va sinchkovligi sabab boMgan.

---

Neolit davrida toshni ishlash texnikasida yangi usullar-silliq- 
lash, pardozlash, arralash va parmalash 
usullari ixtiro etiladi. Bu 
esa 
ibtidoiiy 
ishlab 
chiqaruvchi 
kuchlami 
yanada 
tezroq 
rivojlanishiga olib keldi. Bu usullar hamma qurollarga nisbatan 
qoMlanilmagan. 0 ‘tkir tig* beruvchi qurollar yasashda kertma va 
yorma uslubidan foydalanganlar.
Ilk neolit davrida