yildan ko’p emas, jamiyatning tarixi esa 3 million yildan ziyod. Demak, u tarixiy hodisa, din ibtidoiy jamiyatning quyi bosqichida kelib chiqqan. Biz bu ikkinchi qarashni analiz qilsak, dinning paydo bo’lishidan darak beradigan arxeologik va etnografik ashyoviy dalillarga murojaat etmog’imiz kerak. Arxeologiya fani odamlar yashagan turli tarixiy davrlarda er ostida qolib ketgan qadimiy manzilgoblarni kovlab topadi, ulardan uy-ro’zg’orga, zeb-ziynatga, ish qurollariga , kiyim kechaklarga, me’morchilikka, san’atga oid turli buyumlar, noyob topilmalami
aniqlaydi-lar, ba’zan ko’hna qabrlardan dafii qilish qoidalari, qabrdagi jasad yonida ov qurollari, eb-icbish idishlari, taqinchoqlarga ham duch kelingan, ba’zan esa qush va hayvon-Iaming, afsonaviy mahluqlaming, farishta, ma’budalaming haykallari, turli narsalardan yasalgan shakllari, niqoblar topilganki, ulaming ayrimlari diniy mazmunga ega bo’ladilar. Din — “arabcha ishonch, ishonmoq”, “lotincha religion” insonni qurshab olgan atrof-muhitdan tashqarida bo’lgan uni va koinotdagi barcha narsalami yaratgan insonga to’g ’ri odil hayot yo’lini ko’rsatadigan va o ’rgatadigan ilohiy borliqqa ishonch. Diniy dunyoqarash - inson tabiavt va jamiyatning paydo bo’lishi tuzilish va kelajagi to’g’risidagi g ’ayritabiiy qarashlar va tasawurlar majmui Diniy kitoblar - ma’lum bir dinning mazmun-mohiyatini anglatuvchi, ta’limot, aqida va umuman dindomi hayot faoliyatini belgilab berilgan manbalar to’plami Diniy marosimiar - diniy tasavvur va g’oyalami ifoda etuvchi hamda g ’ayritabiiy, hayoliy ob’ektlarga qaratilgan jamoa bo’lib bajariladigan ramxiy xatti xarakatlar
