N sosial SİyaSƏt uoT 330: 332. 364 (479. 24) sosial SİyaSƏT vƏ

72

A.Musayev, İ.qarayev

sOsİAl sİyAsƏT VƏ İqTİsADİ İNKİŞAF

1/2013

---



əsas maraqlı tərəflər 



ikinci dərəcəli maraqlı tərəflər.

Əsas maraqlı tərəflərin şirkətin və ya qurumun fəaliyyətində bilavasitə və davamlı

iştirakı mütləqdir. Əks təqdirdə şirkət və ya qurum irəli gedə bilməz. Bu qrupa səhm -

darları,  investorları, işçiləri, müştəriləri, təchizatçıları, dövləti (hökuməti)  və qa-

nunları  aid  etmək  olar.  İkinci  dərəcəli  səhmdarlar  isə  şirkətin  fəaliyyətinə  təsir

göstərirlər, lakin ticarət əməliyyatlarında (əqdlərdə) onların bilavasitə iştirakı vacib

deyildir. Bu qrupa medianı və xüsusi maraqlı qrupları da aid etmək olar. Kanadada

70 nəhəng şirkət arasında aparılan araşdırmalar belə bir nəticəyə gəlməyə əsas ver-

mişdir ki, maraqlı tərəflərin məsələləri və sosial məsələlər deyilən iki qrup amil

mövcuddur. Şirkətlərin rəhbərləri yalnız maraqlı tərəflərlə olan münasibətlərini idarə

edirlər, cəmiyyətlə olan münasibətlərə isə fikir vermirlər. O şirkətlər ki, bu amili

nəzərə almışdı daha çox müvəffəqiyyətlər əldə etmişdir. “Maraqlı tərəf iqtisadiyyatı”

hər kəs üçün əlverişli olmalı, hər kəs üçün imkanlar təqdim etməlidır. Təkmilləşmə

əmək tələb edir və heç bir qrup və ya təbəqə bu hüquqdan kənarlaşdırılmamalı və

ya məhrum edilməməlidir. İnsanların bu cəmiyyətdə payı var və onlar bunun üçün

məsuliyyət hiss edir, bunu əldə etmək və uğur qazanmaq üçün əmək sərf etməyə və

işləməyə meyil göstərirlər.

Əslində sosial nöqteyi-nəzərdən məsuliyyətli olmaq o demək deyil ki, hər hansı

şirkət və ya qurum onun fəaliyyətində maraqlı olan bütün tərəflərin dediyinə əməl

etməli və onların diktəsi ilə fəaliyyətini istiqamətləndirməlidir. Sadəcə olaraq, onların

fikirlərini  nəzərə  almalı  və  onlarla  etik  normalara  uyğun  şəkildə  “sosial  mə-

suliyyətlilik” çərçivəsindən kənara çıxmamaqla münasibətdə olmalıdırlar.

Nə üçün bəzi şirkətlər çox tez iflasa uğrayır, məhv olub sıradan çıxırlar? 100 ildən

700 ilə qədər fəaliyyəti davam edən 27 şirkət arasında araşdırma aparılmışdır. Bu

şirkətlərin arasında DuPont, Kodak, Mitsui, Sumitomo və Siemens də vardı. Məlum

olmuşdur ki, bu şirkətlər öz fəaliyyətləri dövründə 4 əsas amili nəzərə almışlar:



maliyyədə konservativlik;



ətraf dünyaya həssaslıq;



fərqliliyi (orijinallığı) qorumaq;



yeni ideyalara münasibətdə tolerantlıq.

Bu şirkətlər öz kapitallarına deyil, insanlara dəyər vermişlər. İnsanlara dəyər ver-

məyən,  sosial  kapitalı  gücləndirməyən  yalnız  kapitalını  və  əmlakını  qorumağa

çalışan qurum özü-özünü intihara sürükləyir.