Нахчыван Мухтар Республикасы Бястякарлар

I
I
I
I
 
 
F
F
Ə
Ə
S
S
İ
İ
L
L
 
 
 
 
 
 
N
N
A
A
X
X
Ç
Ç
I
I
V
V
A
A
N
N
 
 
 
 
M
M
U
U
X
X
T
T
A
A
R
R
 
 
 
 
R
R
E
E
S
S
P
P
U
U
B
B
L
L
İ
İ
K
K
A
A
S
S
I
I
 
 
 
 
B
B
Ə
Ə
S
S
T
T
Ə
Ə
K
K
A
A
R
R
L
L
A
A
R
R
 
 
 
 
 
 
T
T
Ə
Ə
Ş
Ş
K
K
İ
İ
L
L
A
A
T
T
I
I
N
N
I
I
N
N
 
 
 
 
Ü
Ü
Z
Z
V
V
L
L
Ə
Ə
R
R
İ
İ
N
N
İ
İ
N
N
 
 
 
 
Y
Y
A
A
R
R
A
A
D
D
I
I
C
C
I
I
L
L
I
I
Ğ
Ğ
I
I
N
N
A
A
 
 
 
 
B
B
İ
İ
R
R
 
 
 
 
B
B
A
A
X
X
I
I
Ş
Ş
 
 
 
 
 

---

 
86 
Naxçıvan  Muxtar  Respublika  Bəstəkarlar  Təşkilatı  bir  çox 
bəstəkar  və  musiqişünasların  sənətinin  püxtələşməsində  və  təkmil-
ləşməsində  mühüm  rol  oynamışdır.  Hal-hazırda  Bakı  şəhərində 
yaşayıb-yaradan  bəstəkarlardan  Nazim  Quliyev,  Vasif  Allahver-
diyev,  musiqişünaslardan  Sevda  Əliyeva,  Güllü  İsmayılova,  Jalə 
Qulamova  (Əliyeva),  Türkiyə  Cümhuriyyətinin  Qars  şəhərində 
pedaqoji  fəaliyyətini  davam  etdirən  musiqişünas  alim  Əqidə 
Ələkbərova  Naxçıvan  Muxtar  Respublika  Bəstəkarlar  Təşkilatının 
yetirməsidirlər.  Bu  gün  Naxçıvan  Muxtar  Respublika  Bəstəkarlar 
Təşkilatında  fəaliyyət  göstərən  7  üzv  öz  yaradıcılıq  imkarlarından 
istifadə  edirlər.  Təşkilatda  fəaliyyət  göstərən  bu  üzvlərinin 
yaradıcılıq yoluna nəzər salaq. 
 
ŞƏMSƏDDİN QASIMOV 
 
 
 
Doğma Azərbaycanımızın musiqi mədəniyyəti, onun ifaçılıq 
və  bəstəkarlıq  sənəti  çox  qədim  və  zəngindir.  Əlbəttə  ki,  musiqi 
mədəniyyətimizin  öyrənilməsi  tariximizlə  sıx  bağlıdır.  İndiki 

---

 
87 
dövrdə  məhz  musiqi  tariximizin  açılmayan,  qaranlıq  qalan 
səhifələrini açmaq olduqca zəruridir. 
Naxçıvanın  musiqi  tarixi,  musiqiçiləri  haqqında  aparılan 
tədqiqatlar da bu baxımdan əhəmiyyətlidir.  
Naxçıvan  MR-nın  əməkdar  incəsənət  xadimi  Şəmsəddin 
Qasımovun  Respublikanın  musiqi  mədəni  həyatında  özünəməxsus 
yeri vardır. 
 
 
 
Şəmsəddin  Mustafa  oğlu  Qasımov  1955-ci  ildə  Naxçıvan 
şəhərində  anadan  olmuşdur.  Uşaqlıqdan  musiqiyə  böyük  həvəs 
göstərən Şəmsəddin ilk  musiqi təhsilini Naxçıvan şəhərində 1 saylı 
uşaq  musiqi  məktəbinin  tar  sinfində  almış,  1971-75-ci  illərdə  isə 
Asəf  Zeynallı  adına  Bakı  orta  ixtisas  musiqi  məktəbində  təhsilini 
davam  etdirmiş  və  bu  məktəbi  müvəffəqiyyətlə  bitirmişdir.  Sonra 
istedadlı  tarzən  Naxçıvana  qayıtmış,  uşaq  musiqi  məktəbində 
müəllim  kimi  fəaliyyətə  başlamışdır.  Şəmsəddin  Qasımov  istedadlı 
uşaqların  tar  aləminin  sirlərinə  yiyələnməsində  xüsusi  səy 

---

 
88 
göstərmişdir. Belə ki, o, həssas musiqi duyumu, musiqi qavrayışı ilə 
bərabər  çox  böyük  həvəslə  tarda  çalmağın,  xüsusilə  muğam 
ifaçılığının  sirlərini  sevimli  şagirdlərinə    indi  də  xüsusi  ilhamla 
aşılayır. 
Ətraf aləmə, oxuyub-öyrənməyə, sənətə olan böyük maraq onu 
1980-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinə gətirmişdir. 
O,  uğurla  imtahanlarını  verib  mədəni-maarif  fakultəsinə  daxil  olur. 
1985-ci  ildə  universitetin  mədəni-maarif  fakultəsini  bitirməklə 
özfəaliyyət teatr kollektivinin rəhbəri ixtisasına yiyələnir.  
O,  1981-ci  ildə  Nehrəm  və  Cavidabad  kəndlərində  musiqi 
məktəblərinin  açılmasına  nail  olmuş  və  bu  məktəblərin  direktoru 
vəzifəsində  çalışmışdır.  Sonralar  o,  Naxçıvanın  1  və  2  saylı  uşaq 
musiqi  məktəblərində  əvvəl  müəllim,  sonra  isə  dərs  hissə  müdiri 
işləmişdir. 
Tarzən  olmaqla  yanaşı  Şəmsəddin  Qasımov  1970-ci  illərdə 
həm  də  bəstəkar  kimi  fəaliyyətə  başlayır.  O,  bəstəkar  kimi  yara-
dıcılıq prosesində əlinə qələm aldığı vaxtdan insanların bədii estetik 
zövqünü oxşayan mahnı janrına xüsusi diqqət yetirir. 
Ümumiyyətlə, mahnı sözün həqiqi mənasında tez qavranılması 
baxımından  və  bədii-estetik  təsir  gücünə  görə  xalq  arasında  ən  çox 
sevilən  janrdır.  Heç  təsadüfi  deyildir  ki,  böyük  bəstəkarımız  Fikrət 
Əmirov  «Musiqi  tərbiyə  vasitəsidir»  adlı  məqaləsində  mahnı  janrı 
haqqında  belə  bir  fikir  söyləyir:  «Xalqın  ən  çox  sevdiyi,  oxuduğu, 
həmişə  eştiməyə  ehtiyas  duyduğu  kütləvi  musiqi  janrlarından  biri, 
bəlkə də birincisi mahnıdır. Mahnı adı məişət məsələlərindən tutmuş, 
ta yüksək humanist, beynəlmiləl, bəşəri fikirlərə qədər çox geniş bir 
sahəni  əhatə  edə  bilən  ən  demokratik,  ən  operativ  janrdır.  Mahnı 
qanadlı quş kimidir».  
Şəmsəddin  Qasımov  da  Azərbaycan  xalq  musiqisinin  ana 
xəttini təşkil edən saysız-hesabsız mahnı nümunələrinin melodiya və 

---

 
89 
mətn  əsası  ilə  daha  yaxından  tanış  olmuş,  bu  kimi  amilləri  öz 
yaradıcılıq  istiqaməti  üçün  əsas  meyar  götürmüşdür.  Məhz  bütün 
bunların  nəticəsidir  ki,  bəstəkarın  qələmindən    olduqca  şirin, 
təravətli mahnı melodiyaları ərsəyə gəlmişdir. 
Əsasən  kütləvi  mahnı  janrında  çalışan  Şəmsəddin  Qasımov 
mərhum  şair  İbrahim  Orucovun  sözlərinə  20-ə  qədər,  müxtəlif 
şairlərin  və  şəxsən  özünün  sözlərinə  30-dan  artıq  mahnının  müəl-
lifidir. 
M.Araz,  B.Vahabzadə,  H.Arif,  İ.Orucov,  A.Yadigar,  M.Qa-
sımzadə,  Z.Vedili,  A.Mirzəyev,  R.Hüseynov,  İ.Fərəməzoğlu, 
Ə.Qasımov,  L.Əsgərzadə,  F.Seyidov  və  başqa  şairlərin  sözlərinə 
yazılmış  mahnılarda  bəstəkar  doğma  Vətəni,  onun  füsunkar 
gözəlliklərini,  əməksevər  insanları  vəsf  etməklə  yanaşı,  öz 
yaradıcılığında  lirik  məhəbbət  mövzusunda  mahnılara  da  geniş  yer 
vermişdir. 
İbrahim  Orucovun  sözlərinə  bəstələdiyi  «Gözlə  məni»,  «Sev-
mək  necə  olur  bəs»,  Abasqulu  Mirzəyevin  sözlərinə  «Dedin: 
məhəbbət hanı»,  Muxtar Qasımzadənin sözlərinə  «Bilə-bilə».  Asim 
Yadigarın sözlərinə  «Unut bu sevdanı»  və  «Unutsam dözəcəkmi?», 
öz  sözlərinə  «Mən  anlamadım»,  «Sənin  sevgin,  mənim  sevgim», 
«Getmə»,  «Darıxmışam  sənin  üçün»  və  s.  kimi  lirik  mahnılarında 
sözlə  musiqinin  sıx  vəhdəti,  melodiyalarında  xoş  təravət, 
ürəyəyatımlılıq dənləyicidə ən xoş duyğular oyadır. 
Şəmsəddin Qasımov son illərdə günün nəbzini tutan mövzulara 
müraciət edərək, gənclərə mənəvi dayaq olan, onlara cəsarət aşılayan 
və  qələbəyə  ruhlandıran  vətənpərvərlik  səciyyəli    mahnılar 
bəstələmişdir. 
Ələkbər 
Qasımovun 
sözlərinə 
«Müstəqil 
Respublikam»,  Rövşən  Hüseynovun  sözlərinə  «Müstəqillik  nəğ-
məsi», İlyas Fərəməzoğlunun sözlərinə «Azərbaycan gəncləri», Zaur 

---

 
90 
Vedilinin  sözlərinə  «Azərbaycan»  kimi  mahnılar  məhz  bu 
qəbildəndir. 
Eyni  zamanda  bəstəkar  xalqımızın  başına  gələn  «20  yanvar» 
müsibətinin, nahaqdan tökülmüş qanın  ağrı-acıların əks sədası kimi 
Azərbaycanın  milli  qəhrəmanları  İbrahim  Məmmədova  həsr 
olnumuş «Altı bacı», Yusif Mirzəyevə həsr edilmiş «Yusifim», polis 
mayoru  Məhərrəm  Seyidova  həsr  olunmuş  «Məhərrəm»,  Sədərəyin 
ən  kiçik  şəhidləri  Malik  və  Elvin  qardaşları  haqqında  «Malikim, 
Elvininm  mənim»,  İbrahim  Orucovun  sözlərinə  «Sədərəklilər», 
«Mənim  Azərbaycanım»,  «Marş  irəli»,  Mir  Fazil  Seyidovun 
sözlərinə  «Mən  əsgərəm»  kimi  mahnılar  yazmışdır.  Bu  mahnılar 
vətənpərvər bir insan olaq Şəmsəddin Qasımovun öz vətənini, onun 
şəhidlik zirvəsinə ucalmış oğullarını vəsf edən özünəməxsus musiqi 
nümunələridir. 
Bəstəkar  romans  janrını  da  unutmamışdır.  Bu  janrda  Nizami 
Gəncəvinin  sözlərinə  yazdığı  «Ay  üzlü  nigarım  kimə  mehman 
olacaqsan»,  «Dəyişmərəm»  bəstəkarın  maraqlı  və  uğurlu  romans-
larından hesab oluna bilər. 
 Şəmsəddin Qasımovun ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 
və  Azərbaycanın  görkəmli  alimi,  tibb  elmləri  doktoru,  akademik 
Zərifə Əziz qızı Əliyevanın anadan olmasının 80-illik yubileyləri ilə 
bağlı  Lütfiyyə  Əsgərzadənin  sözlərinə  «Ər  oğlu  ər,  Heydərimiz», 
Rövşən Hüseynovun sözlərinə yazdığı  «Zərifə həkim» mahnıları da 
geniş yayılmışdır. 
Bəstəkarın  mahnıları  bu  gün  də  tanınmış  müğənnilərin,  o 
cümlədən Ağadadaş Ağayevin, Kəmalə Rəhimlinin, Elxan Şirinovun 
və başqalarının ifasında musiqisevərlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. 

---

 
91