Namangan davlat chet tillari instituti tillar va ijtimoiy gumanitar fanlar kafedrasi

Takroriy tekshirish bilim, ko‘nikma va malakalami tekshirishning uchinchi bo‘g‘ini sanalib, joriy tekshirish kabi mavzuli boiishi mumkin. Yangi mavzuni o‘rganish bilan birga o‘quvchilar avval o‘rganilganlami takrorlaydilar. Takroriy tekshirish bilimlami mustahkamlashga ko‘maklashadi, biroq o‘quv ishlari bosqichini tavsiflash, bilimlami o‘zlashtirish mustahkamligil darajasini tashxislash imkonini bermaydi. Ushbu tekshirish tashxisning boshqa turlari va metodlari bilan birga qoilanilsagina kutilgan samarani beradi.
Tizimning to‘rtinchi bo‘g‘ini o‘quvchilaming bilim, ko‘nikma va malakalarini yaxlit boiim yoki kursning alohida mavzusi bo‘yicha davriy tekshirish hisoblanadi. Mazkur tekshirishning maqsadi - kursning turli qismlarida o‘rganilgan o‘quv materialining strakturaviy elementlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqalami o‘zlashtirish eifatini tashxislash. Davriy tekshirishning asosiy vazifasi — tizimlashtirish va umumlashtirish.
Tekshirishni tashkil etishda beshinchi bo‘g‘in ta’lim oluvchilaming ta’lim jarayonining barcha bosqichlarida egallangan bilim, ko‘nikma va malakalarini yakuniy tekshirish va hisobga olishdir. O‘zlashtirishning yakuniy hisobi har bir chorak va o‘quv yili oxirida o‘tkaziladi. U olingan baholami qo‘shib, o‘rtacha arifmetik ballni mexanik tarzda chiqarishdangina iborat bo‘lmasligi lozim. Bu, awalo, mazkur bosqichda belgilangan maqsadga muvofiq tarzda amaldagi ta’lim olganlik darajasi (sifati)ni tashxislashdir.
Tekshirishdan tashqari nazorat o‘z ichiga baholashni (jarayon sifatida) va bahoni (natija sifatida) ham oladi.
Baholash deb bilim, ko‘nikma va malakalami o‘quv dasturida ko‘rsatilgan etalon (ko‘rstakich, qolip, o‘lchagich)lar bilan solishtirishni aytamiz. Baho deb baholashning ball shaklida ko‘rsatilgan son jihatdan o‘lchamiga aytiladi.
O‘zlashtirish tabellari, sinf, guruh jumallari, reyting daftarchalari va shu kabilarda baholar shartli belgilar, kod signallari, xotiralash belgilari va xokazolar baho ko‘rinisbida qayd etiladi. 0 ‘quvcbining o‘zlashtirish darajasini baholash uchun nazorat yakunlari (natijalari) asos bo‘ladi. Bunda o‘quvchilar ishining ham sifat, ham miqdor ko‘rsatkichlari hisobga olinadi.
0‘qituvchi o‘qitish bilan bir vaqtda o‘quvchilaming o‘rganilayotgan mavzuni qanday qilib idrok etishini, esda saqlashga harakat qilishini va uni amalda qo‘llash malakalarini egallashini hisobga olib borishi kerak.
Hisobga olish - bu o‘qitishning muayyan bir davrida o‘quvchilar va o‘qituvchi faoliyatini umumlashtirib xulosalash.
Hisobga olish natijasida 0‘qituvchi ham, o‘quvchi ham o‘zlarining keyingi bajaradigan ishlarining shaklini va mazmunini belgilaydi. 0 ‘zlashtirishni hisobga olish 0‘quvchilaming bilish faoliyatini rag‘batlantirib, ma’lum bir harakatlami bajarish uchun uning irodasini tarbiyalaydi. Shuningdek, o‘zlashtirishni hisobga olish o‘qituvchining faoliyatini ham tashkil etadi. 0 ‘qitish metodlari va shakllarining tabora takomillashuvi natijasida baho 0‘qituvchining pedagogik mahorati ko‘rsatkichiga aylanmoqda va 0‘qituvchining o‘z malakasini oshirib borishida muhim ahamiyatga egaboimoqda.
O‘zlashtirishni nazorat qilish va hisobga olish nazorat, 0‘qitish. tarbiyalash va rivojlantirish vazifalarini bajaradi.
Nazorat qilish vazifasi o‘quvchilaming bilim, ko‘nikma va malakalari darajasini aniqlash va baholashdan iborat. Bu o‘quv materiallarini o‘rganishning keyingi bosqichiga o‘tish imkoniyatlarini aniqlashtiradi hamda o‘qituvchining o‘quv metodlarini va usullarini to‘g‘ri tanlaganini nazorat qiladi. Nazorat qilish vazifasi o‘quv materiallarini o‘rganishning maqbul yo‘llarini topish bilan bogiiqdir.