Nashrga tayyorlash markazi k. B. Us mo nov

3.4-rasin. Erkin kesishda plastik deioiinatsiyalanayotgan sohadagi sirpanish lasmalariiiing zichligi. XN77TYUR qotishmasi - VK8 kcskichi 11()|.

Metalldagi dislokatsiyala ruing zichligi kesuvchi lig'uing bcvosila yaqinida muvozanat kaltaligiga yctganda, uning biizilishi sodir bo'ladi. Kesilayotgan qatlam asbobning old yuzasi bo'ylab dislokatsiyalarning ko'payishi va sirpanishi natijasida delor- maLsiyal.mishni davom ettirib va qo'shimcha siljish deformatsiyasiga uchrab siljiy boshlaydi. Qirindining yuza qatlamida dciormatsiya teksturasida qo'shimcha o'zgarishlar kuzatiladi va yuzada dciormatsiya darajasi ortadi, bu esa qirindining kesim bo'ylab har xil mus- tahkamlanishiga olib keladi va uning buralishi uchun sharoit varatadi.

4. 
   Ishlov berilgan yuza sirtqi qatlamining asosiy xarakteristikalari
   

Kesilgandarn keyin ishlov berilgan yuzaning sirtqi qatlami ishlov berilayotgan materialning birlamchi holatidan farq qiluvchi yangi xususiyatlarga ega bo'ladi. Ishlov berilgan yuza va uning lagidagi material qatlami xossalarining yig'iiidisi umuman olingan detal sirtqi qatlami sifatini xaraktcrlaydi.
Detal sirtqi qatlamining xossalari asbobning kesuvchi tig'i oklidagi ilgarilab ketadigan mustahkamlanish sohasida shakllana boshlaydi. Dislokatsion strukturailing sirpanuvchi tasmalar ko'ri- nishida rivojlanishi. dislokatsiyalar zichlisining ortishi sirtqi qat- lamniiig mustahkamlanishiga, uning yanada qattiqlashishiga olib keladi. Ishqalanish va shilling asbob orqa yuzasi bilaii kontakti paytida ikkilamchi dciormatsiya natijasida mustahkamlanish
chuquriigi va sirtqi qatlamdagi dislokatsiya zichligi birmuncha ortadi. Dislokatsiyalar nazariyasidan ma'lumki, mustahkamlanishning turli mexanizmlarida deformatsiyalash zo'riqishi dislokatsiyalar zichligining kvadrat ildiziga proporsionaldir. Shunga ko'ra mustahkamlangan metallning qattiqligi HV va puxtalanish darajasi U dislokatsiyalar zichligiga bevosita bog'liq bolisl^ mumkin: bu yerda: G — siljish moduli; b — Byurgers vektori; A va A_birl — mos ravishda mustahkamlangan va mustahkamlanmagan mate­riallar uchun boglanish koeffitsiyentlari.


D

islokatsiyalarning paydo bo'lishi va harakati harakatlanayotgan dislokatsiyalar energiyasining tarqalishi natijasida tez sur’atda issiqlik hosil bo‘lishiga olib keladi. Deformatsiyalangan metallni uning suyuqlanish haroratining 0,2...0,3 darajasigacha qizdirish unda qaytish paydo qiladi (dam olish, poligonizatsiya), suyuqlanish haroratining 0,4 darajasigacha qizdirilganda sirtqi qatlam mustah- kamligining to'liq yoki qisman yo'qolishi bilan rekristallizatsiya yuz berishi mumkin.

5.