«Научный импульс» апреля, 02 1489 «jismoniy sifatlarni tarbiyalashda harakatli o‘yinlarni qo‘llash uslubiyati» Xalimova Madinabonu Xusanboy qizi
Yüklə 71,95 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 3 « Научный импульс » апреля , 202 3 1492 o‘yinlardan foydalanish mumkin. Bu o‘yinlar juda oddiy va oson bo‘lib, ulardan jismoniy tarbiya darslarida, xususan darsning boshi va oxirida samarali foydalanib kelinayotir (T.S.Usmonxo‘jaev, F.Xo‘jaev). Turli harakatlarni bajarishda hayol va mustaqillikni o‘stirishga bevosita yordam beradigan “Daqiqa”, “Aniq burilish”, “Kim keldi?” singari mazmunli o‘yinlarni tanlash va o‘tkazish ham muhimdir. Agar bir nechta o‘yin o‘tkazilsa, ular turli yo‘sinda bo‘lishi, ularga har xil mashqlar va harakatlar kiritilishi lozim. O‘qituvchi har bir darsning aniq vazifasini nazarda tutib, ana shu vazifani amalga oshirishga yordam beradigan o‘yinlardan tanlashi kerak (T.S.Usmonxo‘jayev, F.Xo‘jayev, 1990,1992). Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarga mos harakatli o‘yinlar jismoniy tarbiya darsining asosi hisoblanadi. Uning uchun maktab dasturida o‘yinlar boshqa materiallarga nisbatan ko‘proq o‘rin oladi. Buning sababi shuki, dasturga kiritilgan har xil jismoniy mashqlarni bolalar turli o‘yinlar vositasida osonroq idrok qiladilar va o‘zlashtiradilar. Masalan, ularga yugurib kelib uzunlikka sakrashni o‘rgatish bo‘yicha alohida mashg‘ulot o‘tkazilsa, o‘qituvchi qo‘ygan vazifa amalda ko‘rsatish, bajarish va qanday bajarilganini aniqlash, xatolarni tuzatish va hokazolar bolalar uchun zerikarli bo‘ladi. Agar bu ishda “Bo‘ri zovur ichida” o‘yinidan foydalanilsa maqsadga osongina erishiladi. III-IV sinflarda harakatli o‘yinlarni asosan darsning asosiy va yakunlovchi qismida o‘tkazish tavsiya etiladi, chunki dasturda darsning kirish qismida saf mashqlarini o‘tkazish belgilangan. O‘yinlarda yugurish, sakrash, uloqtirish yoki irg‘itish kabi harakatlar bajarilishiga alohida e’tibor berish lozim. Bu yoshdagi bolalar bilan asosan oddiy va o‘rtacha murakkablikdagi o‘yinlar o‘tkaziladi. Agar bolalar yetarli darajada tayyorlangan bo‘lsa, yanada murakkabroq, ya’ni komandalarga bo‘linib ijro etiladigan o‘yinlarni ham o‘tkazish mumkin. Bolalar bu o‘yinlarda “Bir kishi hamma uchun, hamma bir kishi uchun” printsipi bo‘yicha birgalikda harakat qilishni o‘rganadilar. Bu hol butun jamoaning, komandadagi barcha ishtirokchilarning mas’uliyatini orttiradi. .Komandali o‘yinlar yetarli darajada chaqqonlik, hozirjavoblik, farosatlilik va jismoniy tayyorgarlikni talab qiladi va ayni vaqtda bu xususiyatlarni takomillashtiradi. Jismoniy tarbiya darslari ko‘pincha turli o‘yinlardan iborat bo‘ladi va ularga gimnastika hamda sport o‘yinlarining asosiy turlari – basketbol, voleybol va hokazolar ham kiritiladi. O‘qituvchi harakatli o‘yinlar yordamida jismoniy mashg‘ulotlarni qiziqarli o‘tkazadi va III-IV sinf o‘quvchilarida turli harakat ko‘nikmalarini hosil qiladi. III-IV sinf o‘quvchilari harakatli o‘yinlarda qatnashganlarida ularning harakatlari faollashib, tartibli va aniqroq bo‘lib boradi. 9-10 yoshli bolalarning o‘yinlari birmuncha murakkablashtiriladi. Agar o‘qituvchi o‘z oldiga o‘quvchilarda sportning biror turi bo‘yicha harakat ko‘nikmalarini hosil qilish vao‘zifasini qo‘ysa, ayrim darslar shu vazifani bajarishda yordam |