Навоий кон-металлургия комбинати

DASTLABKI BERILGANLAR:

1. 
   Detal materiali: Po‘lat 40X
   
2. 
   Yillik dastur: N=25 000 sht
   
3. 
   Ish holati: m=2 smenali
   
4. 
   Detalning massasi: q=44,35 kg
   
5. 
   Ishlab chiqarish turi: ommaviy.
   

Xom ashyoning eskizi
Berilgan detal uchun xom ashyo tanlashda uni olish usuli, uning konfiguratsiyasi aniqlanadi o‘lcham va dopusklari va mexanik ishlov berish uchun qoldiriladigan quyim aniqlanadi. Xom ashyoning konfiguratsiyasi murakkablishishi, quyim va ustama quyimlarning kamaytirilishi, yuzalarnining joylashish va tayyorlanish aniqliklarining otishi oqibatida tayyorlov sexining moslamalari va jixozlari qimmatlashib xom ashyoning tannarxi ortib boradi, biroq keyingi mexanik ishlov berish osonlashib arzonlashadi va metalldan unumli foydalanish koeffitsienti ortadi. Sodda konfiguratsiyali xom ashyolar arzon, lekin ularga mexanik ishlov berish ko‘p mehnat va vaqt talab etadi, shuningdek metalldan unumli foydalanish koeffitsienti tushib ketadi.
Xom ashyo olish usulini tanlashda bosh omil bo‘lib, uning minimal tannarxida detalning talab qilingan aniqligini ta’minlash hisoblanadi. Detalning tannarxi tayyorlov sexi kalkulyatsiyasi bo‘yicha olingan xom ashyo tannarxi va mexanik ishlov berish tannarxlarining yig‘indisidan iborat bo‘ladi. Detalga mexanik ishlov berish texnologik jarayonini loyixalashda xom ashyoning konstruktiv o‘lchamlari va elementlari muhim rol o‘ynaydi. Xom ashyoda mavjud bo‘lgan teshiklar, bo‘shliqlar va botiqlar ayniqsa katta ahamiyatga ega.
Xom ashyo olishning texnologik jarayoni detalning materialiga, konstruktiv shakllari va o‘lchamlariga, shuningdek yillik dasturga bog‘liq bo‘ladi. Agar mavjud ishlab chiqarish uchun xom ashyo olish zarur bo‘lsa, unda ishlab chiqarish korxonasining imkoniyatlari ham inobatga olinadi.
Qum qoliplarga quyish, metall qoliplarga quyish, suyuqlanuvchi modellar bo‘yicha quyish, bosim ostida quyish, bolg‘alarda qizdirib shtamplash, presslarda va boshqa usullarda olinadigan xom ashyoning tannarxini quyidagi formula orqali hisoblash mumkin

Bu yerda: S_i – 1 tonna xom ashyoning bazaviy tannarxi, so‘m;
Q – xom ashyoning massasi, kg;