Navoiy davlat konchilik instituti ashurova n. B. Atamuradov sh

Bozorni bo’g’inlashdan asosiy maqsad
quyidagilar hisoblanadi:
 
1.Iste’molchilarning nimaga ehtiyoji borligi haqida kengroq ma’lumot 
to’plash mumkin bo’ladi.
 
2. Aniq bozorda raqobat kurashi tabiatni yaxshiroq bilish imkoniyati 
to’g’iladi. Natijada raqobat kurashida yengib chiqishi uchun tova qanday 
xususiyatlarga ega bo’lishi kerakligi aniqlanadi.
 
3. Chegaralangan resurslardan va imkoniyatlardan qaysi yo’nalishlarda 
faoydalanish kerakligi aniqlanadi.
 
4. Marketing va tovar sotish xizmat xodimlarining energiyasi eng istiqbolli 
iste’molchilarga qaratiladi.
 
5. Marketing faoliyat rejasini tuzganda har bir bozor segmentining o’ziga xos-
xususiyatlarini e’tiborga olish imkoniyati tug’iladi va boshqalar.
 
Umuman 
olganda 
bozornni 
segmentlash 
talabni 
oydinlashtirish, 
diferrentsiallash, pirovard natijada esa marketing strategiyasi va taktikasining eng 
optimal variantini tanlash imkoniyatini beradi.
 
Odatda 
segmentlash 
jarayoni 
ikki 
bosqichda 
amalga 
oshiriladi. 

---

287 
Makrosegmentlash deb nomlanadigan birinchi bosqichda “tovar bozori” aniqlanadi. 
Mikrosegmentlash deb nomlanadigan ikkinchi bosqichda esa ilgari aniqlangan 
bozor ichida iste’molchilar segmentlari aniqlanadi.
 
Bozor segmentini aniqlashning uchta usuli mavjud. Birinchi – tovarning 
afzalligiga qarab segmentlash. Bunda iste’molchilar qanday tovarni 
xohlayotganligiga qarab segmentni aniqlash tushuniladi. Ikkinchi usul – 
iste’molchilarning xulq-atvorini hisobga olgan holda segmentlash. Uchinchi usul –
iste’molchilar xarakteriga qarab segmentlash hisoblanadi.
 
Tovarning afzalligiga qarab segmentlash.
Firmalar yangi tovarlarga 
bo’lgan talabni o’rganish maqsadida tovarning afzalligi, muhitligiga qarab 
segmentlashdan ham foydalanadi. Bunga quyidagi misol keltirish mumkin. 
Masalan, qahva ko’p tarqalgan ichimliklardan hisoblanadi. Uning tarkibida kofein 
moddasi mavjud. Bugungi kunda shunday iste’molchilar ham mavjudki, ular 
kofeinsiz qahvani xohlaydilar. Demak, bozorning ana shu segmenti iste’molchilari 
uchun ham kofeinsiz qahva ishlab chiqish zaruriyati tug’iladi. Yoki tovarning 
afzalligiga qarab segmentlashga televizor orqali tarkibida spirt bo’lmagan pivo 
haqida beriladigan reklamani ham kiritish mumkin.