Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

Investor

1. 
   Investitsiya funksiyasi kuyidagicha aniklandi:
   

I=(SMM/2) – 2
Bunda I – investitsiyaga xarajatlar, shartli pul birligi;
SMM – sof milliy maxsulot, shartli pul birligi
I grafigini tuzing, OX ukida I ni belgilang, I₀ – investitsion tovarlarga xarajatlarning va ularning ishlab chikarishdan olinadigan daromadlar tengligi nuktasini belgilang. Bu bundan tashkari ularning ishlab chikarish xajmini xam beradi.
Bajarilgan chizmani xukumatga keyingi amal uchun berib yuboring.

2. 
   Bozor konyukturasi shunday xolatdaki, investorlar kelajakda maxsulotga bulgan talabni oshishini xakli ravishda kutishlari mumkin. Bu kuprok foyda olish imkoniyati borligini va ishlab chikarishga kushimcha mablag solish zarurligini bildiradi.
   
3. 
   Investitsiyalar usuvi ishlab chikarish xajmiga multiplikativ ta’sir etadi, ya’ni daromad usuvi kuyilmalar mikdori uzgarishiga nisbatan yukori buladi.
   

Sizga multiplikator mikdorini aniklash zarur. Multiplikator (MULT) – bu investitsiyalarning aynan shu usishida daromadning necha martaga oshishini kursatadigan koeffitsient.
MULT iste’molga cheklangan moyillikka boglik – MPC (iste’molchilar topshirigida berilgan).
Masalan, agar ishchilarga 100 pul birligida xak tulab investitsiyalansa, unda iste’molga cheklangan moyillik 8/10 bulgan takdirda odamlar maxsulot xaridiga 80 birl. sarflaydilar. (Kolgan 20 birl. Jamgarmaga ketadi). Bu tovarlar sotuvchilari, uz navbatda, 80 x 0,8-64 pul birligi sarflashadi va xokazo. Jami daromad DI=(1/1 – MPC) x 100-500. Ya’ni multiplikator MULT=500/100=5 ni tashkil etadi.
MULT= 1/1MPC
Shunday kilib, kanchalik kushimcha iste’mol xarajatlari kup bulsa, shunchalik multiplikator kup buladi.
Iste’molga cheklangan moyillikni bizning uyinimizda iste’molchilar xisoblanadi. Shu mikdordan foydalanib, oxirgi keltirilgan formulalar buyicha MULT ni xisoblang.

4. 
   Multiplikator mikdorini aniklangandan sung investitsiyalar oishishi natijasida SMM usuvini topish kerak.
   

SMM1 – MULT x I₁
bunda SMM1 - sof milliy maxsulot usuvi, shartli pul birligida, I₁ – investitsiyalar, shartli pul birligi, I₁. SMM₁ ni aniklab, xukumat organlariga yangi muvozanat daromad darajasini aniklashlari uchun shu mikdorni yetkazing.

5. 
   Xukumat ishlab chikarishni va ishsizlikni kiskartirishni ragbatlantirish maksadida foydaga solinadigan solikni 2 foizga tushiradi. Bunday sharoitda maxsulot ishlab chikarishni oshirish foydali bulib koladi. Solikning bu kamayishiga investitsiyalarning yana 1 pul birl. usuvi mos keladi. Kuyilmalar xajmini tariflaydigan yangi nuktani belgilang –I₂.
   
6. 
   Investitsiyalarning kushimcha usishi – I₂ yana SMM ning oshishiga olib keladi. Lekin kuyidagini xisobga olish zarur iste’molchilar daromadi davlat tadbirlari ta’sirida oshdi. Lekin daromadlarning oshishi daromad usuvida jamgarmalar kismining kupayishiga va natijada, iste’mol salmogining kamayishiga olib keladi. Ya’ni iste’molga cheklangan moyillik tushadi. Iste’molchilardan yangi MPC₂ mikdorini talab kiling.
   

MPC₂ ni xisobga olgan xolda uzgargan multiplikator koeffitsientini aniklang – MULT₂.

7.