Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»

8.2.
 
D.RIKARDONING IQTISODIY TA’LIMOTI 
 
David Rikardo (1772–1823) 
klassik iqtisodiy maktabining atoqli 
vakillaridan biri hisoblanadi
131
. U Londonda badavlat birja makleri 
yahudiy Avraam Rikardo oilasida tug‘ilgan. Oiladagi o‘n yyyetti 
farzandning uchinchisi bo‘lgan David yoshligida muntazam ta’lim olgan 
emas va u hech qachon kollej va universitetlarda ham o‘qimagan. Lekin 
u otasi yordamida tijorat sirlarini yaxshi o‘rgangan va 16 yoshidayoq 
idora va birjada otasiga yordamchi bo‘lib ishlagan. 
D.Rikardo 21 yoshida otasi bilan aloqani uzishga majbur bo‘ldi. 
Chunki otasi uning xristian dinidagi qiz bilan bo‘ladigan nikohiga qarshi 
edi. Oradan 5–6 yil o‘tgach, D.Rikardo birjada o‘ynab yirik boylik 
orttirdi. (bu davrga kelib uning oilasida uchinchi farzand tug‘iladi, 
keyinchalik bu oila yana beshta farzand ko‘radi). D.Rikardo 1810-yilga 
kelib, London moliya dunyosidagi yirik shaxslarning biriga aylanadi. 
1799-yili Bat kurortida D.Rikardo 
A.Smitning 
“Xalqlar 
boyligi...” asarini o‘qib chiqqach, unda birinchi bor siyosiy iqtisodga 
bo‘lgan jiddiy qiziqish paydo bo‘ladi. Shundan keyin u siyosiy iqtisod 
bilan shug‘ullana boshladi. 
Tadqiqotchilarning guvohlik berishicha, D.Rikardo o‘sha davrdagi 
iqtisodchi-olimlarning ko‘pchiligi bilan ijodiy hamkorlikda bo‘lgan. 
Ayniqsa, Jeyms Mill (Jon Styuart Millning otasi) bilan D.Rikardo qalin 
do‘st bo‘lgan va unga qattiq ishongan. U D.Rikardoning dastlabki 
nashrlariga yordam bergan. P.Samuelsonning yozishicha 
131 
Д.Джумонов, З.Аллаберганов. Иқтисодий таълимотлар тарихи. –Т.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2017. 
121–126-б. 

---

190 
“...Katta Mill deyarli tahlika ostida D.Rikardoni “Siyosiy iqtisod 
tamoyillari va soliq solish”ni (1817) asarini yozishga majbur etdi va u 
Rikardoga shuhrat keltirdi”. Lekin D.Rikardoga A.Smitning ta’limotini 
va o‘z zamondoshlari T.Maltus, J.B.Sey va boshqa “klassik maktab” 
iqtisodchilarining iqtisodiy qarashlarini “tushunishga” yordam bergan, 
har holda, J.Mill emas, balki uning iste’dodi va amaliy tajribasi 
hisoblanadi. Bunda uning asarlari, ayniqsa,