Navoiy kon-metallurgiya kombinati

Grammatist maktabida o’qish, yozish va hisoblash o’rgatilar edi, o’qishda harflarni hijjalab o’qitish usuli, so’ng qo’shib o’qish usulidan foydalanganlar. Yozuvni o’rgatishda mum surilgan yaltiroq taxtachalardan foydalangan va ingichka cho’p yordamida yozganlar. Sonlar barmoqlar, sopol toshlar, sanoq taxtasi yordami bilan hisoblagan. Kifarist maktabida adabiy bilim va estetik tarbiya berilar, muzika, ashula, deklomasiyalar o’rgatilar yedi.
O’g’il bolalar 13-14 yoshga etganlaridan keyin palestra («kurash maktabi») deb atalgan o’quv yurtiga o’tar, bu yerda ikki-uch yil davomida jismoniy mashqlar bilan shug’ullanardilar. Masalan: sakrash, yugurish, kurashish, disk va nayza uloqtirish, suvda suzish kabilar. Palestrada o’qish tekin bo’lgani uchun yoshlarning ko’pchiligi shu yerda o’qish bilan cheklanib qolar yedi. Badavlatroq oiladan bo’lganlari yesa palestrani tugatgach gimnasiyga (jismoniy, ijtimoiy tarbiya) kirar edi. Ularga falsafa, siyosat, adabiyot fanlari o’rgatilar, tahsilni tugatganlar davlat boshqaruvida qatnashishlari mumkin edi.
Arastuning fikricha, jonning mana shu uch xiliga muvofiq uch xil tarbiya - jismoniy, axloqiy va aqliy tarbiyalardir.
Arastu pedagogika tarixida birinchi bolib, yoshni davrlarga bo’lishga urinib ko’radi. U insonning yoshlik yillarini uchga bolib o’rganadi: 7 yoshgacha bo’lgan davr; 7 yoshdan 14 yoshgacha bo’lgan davr (jismoniy balog’at davrining boshlanishi) va jinsiy balog’at davrining boshlanishidan 21 yoshgacha bolgan davr. Uning fikricha, bunday davrlarga bo’lish tabiatga mos bo’lib tushadi.
Demokrit moddiy olamni bilish va haqiqatga yerishish mumkinligini ta’kidladi, bilish jarayonida sezgi va tafakkur rolini ko’rsatdi. Uningcha sezgilarimiz orqali olingan bilim «qorong’i»; u olamning mohiyatini ochib berolmaydi; aql orqali olingan bilim «yorug’», haqiqiy bilimdir. Tabiat sirlarini faqat fikrlash yoli bilan bilib olish mumkin.
G’arbiy Yevropada maktab, maorif hamda pedagogik fikrlar taraqqiyoti. O’rta asr G’arbiy Yevropa mamlakatlarida ikki guruhga bo’lingan va yetti fanni o’z ichiga olgan talim dasturi vujudga kelgan yedi. Birinchi guruh uchta fandan iborat yedi, shu sababli unga lotincha «trivium» nomi berildi. Bunga grammatika (lotin tili grammatikasi), ritorika va dialektika kirar yedi. Ikkinchi guruh to’rt fandan iborat bo’lgani uchun lotincha «kvadrivium» deb nomlandi. Unga arifmetika, geometriya, astronomiya va musiqa kirar yedi.
Hammasi bo’lib bu yetti fanni «yetti yerkin san’at» deb atash rasm bo’lib qoldi.
Mazkur o’quv fanlari qadimgi Yunoniston ta’lim tizimidan olingan yedi, biroq o’rta asrlarda ularga diniy mazmun berilib, hammasi ramz bilan diniy ma’noda tushuntirilar yedi
Hamma fanlarning toji deb — teologiya hisoblanar edi