Navoiy kon-metallurgiya kombinati

Yevropada dastlabki universitetlar hamda Akademiyalarning tashkil topishi va ulardagi ta’lim tizimi. Yevropada birinchi universitetlar XII asrning ikkinchi yarmida Italiyada (Bolonya shahrida), Angliyada (Oksford shahrida), Fransiyada (Parijda) tashkil qilindi. Bu universitetlar dastlab professor va studentlarning mustaqil idora qilinadigan uyushmasi (korporasiyasi)dan iborat edi
Pedagogika fani rivojlanishiga xissa qo’shgan jaxon pedagoglari
Yan Amos Komenskiy. Komenskiy tarbiyaning tabiatga uyg’unlik masalasida hamma narsaning asosi 4 ta deydi. Masalan: Olam 4 narsadan yuzaga kelgan, ya’ni; yer, suv, havo, yorug’lik. Dunyoning rivojlanishi ham 4 qismga bo’linadi, bular: bahor, yoz, kuz, qish. Insonning rivojlanishi ham 4 davrga bo’linadi; go’daklik, bolalik, o’smirlik, yetuklik. Shuningdek ta’lim jarayoni ham 4 ga bo’linadi; maktabgacha tarbiya, boshlang’ich ta’lim, o’rta ta’lim, oliy ta’lim. Komenskiy o’z asarlarida tarbiyaning maqsadi kishini mangulik dunyosiga tayyorlash ekanligi va buni uch xil tarbiya orqali amalga oshirish mumkinligini uqtiradi.
Bular:

1. 
   Aqliy tarbiya.
   
2. 
   Axloqiy tarbiya.
   
3. 
   Diniy tarbiyalardir.
   

Bular bola tug’ilganidan 24 yoshiga kirguncha amalga oshiriladi, bu vaqt mobaynida bola har biri 6 yildan bo’lgan to’rt maktabni o’qib tugatishi kerak, deb hisoblagan ulug’ pedagog.
Komenskiy o’zining «Buyuk didaktika» asarida maktabda o’qitish tizimini amalga oshirishda quyidagi didaktik tamoyillarga amal qilishni tavsiya etadi.

1. 
   Ko’rgazmalilik tamoyili;
   
2. 
   Onglilik tamoyili;
   
3. 
   Izchillik va tizimlilik tamoyili;
   
4. 
   Mashq qilish, bilim va malakalarni puxta yegallash tamoyillari
   

Komenskiy o’qituvchi butun sinf bilan jamoa bolib ish olib borishini, ya’ni sinf - dars tizimida o’qitishni olib borishni tavsiya etadi
.
logann Genrix Pestalosi. XIX asrning boshlaridayoq Pestalosining «Gertruda o’z bolalarini qanday qilib o’qitadi», «Onalar kitobi yoki onalar uchun o’z bolalariga kuzatish va gapirishni qanday o’rgatish haqida qo’llanma», «Kuzatish alifbesi yoki o’lchash haqida ko’rsatmali qo’llanma», «Son to’g’risida ko’rsatmali ta’lim» degan kitoblari bosilib chiqdi. Bu kitoblarida boshlang’ich talimning yangi usullari bayon qilingan edi.
1800-yili Pestalosi rahbarligida institut tashkil yetildi. Institut tarkibiga, internat shaklidagi o’rta maktab hamda o’qituvchilar tayyorlash seminariyasi kiritilgan. Bu institut butun dunyoga mashhur bo’ldi. Pestalosi 1825-yili Iverden instituti o’qituvchilari orasida chiqqan nizolar natijasida o’z qishlog’i «Neygofoga qaytadi va 80 yoshli, qariya bolishiga qaramay, bu yerda o’zining oxirgi asari — «Oq qush qo’shig’i»(1826)ini yozadi. U l827yilivafotetdi.
Pestalosining fikricha, tar-biyaning maqsadi odamning barcha tabiiy kuchlarini va qobiliyatlarini o’stirish, o’stirganda ham har tomonlama va bir-biriga uyg’un ravishda o’stirishdir. Tarbiyaning bolaga ko’rsatayotgan ta’siri uning tabiatiga uyg’un bo’lishi lozim.