Navoiy kon-metallurgiya kombinati


Munavvar Qori Abdurashidxon o’g'li (1878—1931)



Yüklə 452,15 Kb.
səhifə28/50
tarix28.12.2022
ölçüsü452,15 Kb.
#78086
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   50
Navoiy kon-metallurgiya kombinati

Munavvar Qori Abdurashidxon o’g'li (1878—1931). Munawar qori farzandlarining taqdiri uchun otalar zimmasida katta mas'uliyat borligini ta'kidlaydi.
Munavvar qori maktab tartib-qoidalariga qat'iy amal qilishni muallimlardan ham talab qilgan, bolalar bilan qo’pol muomalada bo’lishni, ularni urish va jerkishni taqiqlagan. U bolalarga beriladigan jazo va tanbeh demokratik va insonparvarlik ruhida bo’lishi lozim, deydi.
U insonning ma'rifatli bo’lib, ko’zi ochilmaguncha, vijdoni uyg’onmasa - na o’zini, na xalqining erkini muhofaza qila olishini, bu iymonsizlik ekanini o’z asarlarida ifoda etadi. «So’nggi ikki yil ichida, - deydi u, -Turkiston xalqining boshina kelgan falokatlar har biri yolg’iz nodonlik va maorifsizlik orqasidangina bo’lganligi har kimga malumdir. Kelajakda bunday falokatlardan qutulmoq va Turkiston xalqi tilagan ravishda idora qilmoq va dushmanlardan saqlamoq yolg’iz maorif vositasi ilagina mumkindir».
Abdulla Avloniyning pedagogik faoliyati va tag’lim tarbiya to’g’risida. XX asr boshlarida O’zbekistonning ijtimoiy-siyosiy hayotida, pedagogik fikr rivojida Abdulla Avloniy alohida o’rin egalladi.
Abdulla Avloniy o’zbek xalqning san'ati va adabiyoti hamda milliy madaniyatini, xalq ta'limi ishlarini yolga qo’yishda katta xizmatlar qilgan adib, jamoat arbobi va iste'dodli pedagogdir.
Abdulla Avloniy O’zbek ziyolilari ichida birinchilardan bo’lib, o’zbek xalq teatrini professional teatrga aylantirish uchun 1913-yili «Turon» nomi bilan teatr truppasini tashkil qiladi.
«Nashriyot» shirkati tuzib, Hadrada «Maktab kutubxonasi» nomli kitob do’konini ochdi. Avloniyning maktabi o’z oldiga qo’ygan maqsad va vazi-falariga ko’ra mashg’ulotlarni sinf-dars usuli asosida o’z ona tilida olib borilishi bilan eski usul maktablaridan farq qiladi. U o’z maktabida bolalarga geografiya, tarix, adabiyot, til, hisob, handasa, hikmat kabi fanlardan muayyan ma'lumotlar beradi.
Abdulla Avloniy «usuli jadid» maktablari uchun to’rt qismdan iborat «Adabiyot yoxud Milliy she'rlar» hamda «Birinchi muallim» (1912), «Turkiy Guliston yoxud Axloq» (1913), «Ikkinchi muallim» (1915), «Mak-tab gulistoni» (1917) kabi darslik va o’qish kitoblari yaratdi
Abdulla Avloniy pedagog sifatida bola tarbiyasining o’rni haqida fikr yuritib: «Agar bir kishi yoshligida nafsi buzulib, tarbiyasiz, axloqsiz bo’lib o’sdimi, Ollohu akbar, bunday kishilardan yaxshilik kutmoq erdan turub yulduzlarga qo'1 uzatmak kabidur», – deydi. Uning fikricha, bolalarda axloqiy xislatlarning tarkib topishida ijtimoiy muhit, oilaviy sharoit va bolaning atrofidagi kishilar g’oyat katta ahamiyatga ega.
O’zbek pedagogikasi tarixida Abdulla Avloniy birinchi marta pedagogikaga
«Pedagogiya», ya'ni bola tarbiyasining fanidir», deb ta'rif berdi.
Abdulla Avloniy bola tarbiyasini nisbiy ravishda quyidagi to’rt bo’limga ajratadi: 1. «Tarbiyaning zamoni». 2. «Badan tarbiyasi». 3. «Fikr tarbiyasi». 4. «Axloq tarbiyasi».
Alhosil, tarbiya bizlar uchun yo hayot-yo mamot, yo najot-yo halokat, yo saodat-yo falokat masalasidur», deb uqtiradi Avloniy.


Yüklə 452,15 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin