4. TA'LIM QONUNIYATI, QONUNLARI VA TAMOYILLARI Qonuniyat - bizning ixtiyorimizdan tashqari ob'ektiv mavjud bo‘lgan narsa va hodisalar o‘rtasidagi, ularning tadrijiy rivoji (evolyusiyasi) zaruriyatidan kelib chiqqan bog‘lanish. Tabiiy fanlarda, uni qonun deb ham nomlaydilar
Ta'lim qonunlari. Ta'lim qonunlari to‘g‘risida gap borganda, Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligiga kiruvchi mamlakatlarda goho ta'lim tamoyillarini ham, goho ta'lim qoidalarini ham qonundeb yuritilishi kuzatiladi. Shuning uchun, qonun deb aniq aytilgan Amerikalik
Torndayk maktabi bo‘yicha kuyidagi qonunlarni qayd kilish bilan cheklanamiz.
O‘zaro bog‘liqlik qonuni – ta'lim-tarbiya jarayonida ikkita ruhiy harakatning o‘zaro bog‘liqlikdagi rivojlanish qonuni. Bu qonun bo‘yicha ta'lim-tarbiya jarayoni ta'lim beruvchi va ta'lim oluvchi ruhining bir yo‘nalishdagi harakatini taqozo yetadi. Bu qonunga binoan, agar ta'lim-tarbiya jarayonini tashkil qiluvchi ikki shaxsning birining ruh harakati ikkinchisiniki bilan mos tushmasa, ta'lim-tarbiya jarayoni sodir bo‘lmaydi. Bilim berish jarayoni sodir bo‘lishi mumkin, tazyiq yo‘li bilan, ammo haqiqiy ta'lim-tarbiya jarayoni amalga oshmaydi. Bu qonunga binoan darsni tashkil qilish va uni amalga oshirish uchun pedagog sinfda yoki auditoriyada bir xildagi ruhiy holatni, ya'ni bilim berish va bilim olish holatini shakllantirishi kerak.
Mashq qonuni – bu qonun bo‘yicha, egallangan bilimni ko‘nikmadan so‘ng malakaga aylantirish uchun, mashq qanchalik tezfaol bo‘lsa, qaytar reaksiya ham shunchalik tez bo‘lib, bilim o‘zlashtirilishi ham tez o‘tadi, u bilimni xotirada uzoq muddatga saqlanishi ta'minlanadi. Bu qonun bo‘yicha, bilim egallaganda har bir kishi o‘zining qabul qilish tezligi qobiliyatiga binoan egallasa ham, uni ko‘nikma va malakaga aylantirishda, mashqni iloji boricha tez amalga oshirishni taqozo etadi.
Intensivlik qonuni – bu qonun bo‘yicha ham, mashqlar javobi qanchalik intensiv
ravishda bo‘lsa, u shunchalik tez o‘zlashtiriladi.
