Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti b



Yüklə 0,9 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/54
tarix02.01.2022
ölçüsü0,9 Mb.
#38955
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   54
kop xonali sonlar mavzusini organishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish

     6 – qoida: o‟quvchilarga vazifalarni va rollarni taqsimlash, o‟quvchilarni 

guruhlarga  ajratish  masalasiga  e‟tibor  bilan  qarash  kerak.  Agar  faqat 

o‟quvchilar  ixtiyoriga  qo‟yib  berilsa,  guruhlar  tarkibi  doimiy  bir  xil  bo‟lib 

qoladi,  o‟yinda  esa  faqat  dadilroq,  faol  va  qiziquvchan  o‟quvchilar  ishtirok 

etadi  va  uyatchan,  sust  o‟quvchilar  chetda  qoladi.  Guruhda  ham  ayrim 

o‟quvchilar  doimiy  lider  bo‟lib,  ba‟zi  o‟quvchilarning  deyarli  ishtiroki 

sezilmay  qoladi.  Shuning  uchun  ham  tanlov  tasodifiy    bo‟lishiga  harakat 

qilish  kerak.  Masalan:  o‟quvchilar  orqasi  o‟girilgan  jetonlarni  olib,  ulardagi 

rasm,  nomer  yoki  rang  bo‟yicha  guruhlarga  ajratiladi,  rollar  esa,  konvert 

ichiga solinib, tanlab olinishi mumkin bo‟ladi.  

Quyida  hozirgi  kunda  ta‟lim  amaliyotida  foydalanilayotgan  pedagogik 

texnologiyaning  interfaol  metodlaridan  bir  nechtasining  mohiyati  va  ulardan 

foydalanish yo‟llari haqida so‟z yuritamiz. 

      1.  Aqliy  hujum  –  muammolarni  hal  qolishda  keng  qo‟llaniladigan 

samarali  metoddir.  U  qatnashchilarni  o‟z  tasavvurlari  va  bilimlaridan 

foydalanishga undaydi. U berilgan har qanday muammoga ko‟p sonli to‟g‟ri 

yechimlar  topishdan  iboratdir.  Aqliy  hujum  muammo  yechimini  topishda 

muqobil  yechimlarni  aniqlashga  yordam  beradi.  Dars  mashg‟ulotlarida 

o‟tiladigan  mavzuning  turli  xil  tomonlarini,  qirralarini,  qarama  – 



 

15 


qarshiliklarini  ko‟rsata  olish,  sinf  o‟quvchilarining  mustaqil  fikrlash 

qobiliyatlarini  shakllantirish,  o‟zaro  bahs  –  munozara  yuritish,  muloqotga 

chaqirish,  munosabat  bildirib,  himoya  eta  olish,  darsning  yakunida 

mavzuning  o‟quvchilar  tomonidan  mavzuning  qanchalik  qabul  qilinganligi, 

o‟zlashtirilganligini  bilish,  baholash  maqsadida  ushbu  metodni  qo‟llash 

muhim ahamiyat kasb etadi.  

      “Aqliy  hujum”  texnologiyasini  qo‟llash  bir  muammoni  hal  qilish  yo‟lida 

turlicha va iloji boricha ko‟proq taklif, fikr  – mulohazalarni yig‟ishdan iborat. 

Avvaliga har  qanday  takliflar qabul  qilinadi.   Keyin  esa, ularning ichidan  eng 

ma‟qullari tanlab olishadi. Bu metodni qo‟llashning eng nozik tomoni hamma 

takliflarni “eslab” qolishdir. Shuning uchun ularni yozib borish kerak bo‟ladi. 

O‟qituvchi  ularni  shartli  belgilar  va  qisqartirishlar  bilan  doska  yoki  vatman 

qog‟ozga yozib boradi. 

“Aqliy  hujum”  biror  bir  mavzu  yoki  muammo  bo‟yicha  o‟quvchilar  

tomonidan  taklif  qilinadigan  g‟oyalarni  to‟plashdan  iborat  bo‟lgani  uchun 

“Aqliy hujum”ning asosiy xususiyati guruhning  kuchi guruh a‟zolari kuchlari 

yig‟indisidan  har  doim  ustunligidan  iborat,  u  bolalarni  turli-tuman,  ba‟zan 

aqlga  sig‟maydigan  fikrlarni  o‟ylab  topishga  undaydi.  Takliflar  qachalik  ko‟p 

bo‟lsa, ularning birortasi haqiqatga yaqinroq bo‟lishi mumkin bo‟ladi. 

      Qoidalari: 

1.  Fikr – mulohazalar cheklovsiz qabul qilinadi

2.  Ularni asoslash shart emas; 

3.  Ularning birortasiga ham baho berilmaydi, tanqid qilinmaydi. 

4.  G‟oyalarni rivojlantirish, birlashtirish va o‟zgartirish mumkin. 

5.  G‟oyalar ustidan kulishga yo‟l qo‟yilmaydi. 

Hamma o‟quvchining ishtirok etishiga harakat qilinadi. 

  Masalan: 3–sinfda “Geometrik” materialga oid quyidagi  mashqlarni hal qilish 

yuzasidan hamma takliflarni yig‟ish mumkin. 

 “Quyidagi shaklda nechta to‟rtburchak bor?” 



 

16 


Bunda takliflar to‟rtburchaklar sonini sanash 

usuliga oid bo‟lib, ularning sonini to‟g‟ridan – 

to‟g‟ri aytish talab qilinmaydi. 

     Bunda turli takliflar bildirish mumkin. Eng maqbuli avval 1 katakli, keyin 2, 

3, 4, 5, 6, 7, 8  katakdan tuzilgan to‟rtburchaklar sonini sanab chiqish mumkin. 

     Yoki  biror  ifoda  qiymatini  qulay  usulda  hisoblash  yuzasidan    takliflar 

yig‟iladi.  Masalan:  1  dan  20  gacha  bo‟lgan    barcha  natural  sonlar  yig‟indisini 

topish  yo‟li  so‟raladi.  Hamma  takliflar  qabul  qilinadi.  Ularning  bir  nechtasi 

bo‟yicha  yig‟indi topiladi va usullar taqqoslanadi. Eng qulay usulni taklif qilgan 

guruh yoki juftlik taqdirlanadi. 

     Darsda  berilgan  masala,  misol  yoki  topshiriqni  juft  bo‟lib  hal  qilish  ham 

o‟quvchilarni o‟zaro fikr almashishga, bir – birini to‟ldirishi, kerak bo‟lsa, bir–

biriga  o‟rgatishga  o‟rgatadi.  Bunday  usulni  “Juftlikda  ishlash”  deb  ataladi. 

O‟qituvchi  o‟quvchilar  mustaqil  hal  qilishi  mumkin  bo‟lgan  istalgan  vazifani 

juftlikda  topshiradi.  Bunday  topshiriqning  ijodiy  xarakterda  bilishi  maqsadga  

muvofiqroqdir.  

    Masalan: “Ifodaga ko‟ra masala tuzing:” 

  (350 - 280)•3                  (36+54):6 

  100 – 47 •2                      19+28•2 

 Bunday ifodada sinf doskasiga yoziladi va 3 minut vaqt beriladi. Har bir juftlik 

o‟z masalasini o‟qib beradi va tushuntiradi. Ish yakunida eng qiziqarli va to‟g‟ri 

masala  tuzgan  juftliklar  taqdirlanadi.  Ularga  sinf  jurnaliga  baho  qo‟yish  ham 

mumkin yoki yulduzcha bilan taqdirlash mumkin.  

     Yoki    ifodalar  qiymatini  hisoblamasdan  ularni  taqqoslashga  oid  topshiriq 

to‟rtliklarda  bajariladi  va  har  bir  guruh  o‟zi  qo‟ygan  >,  <,  =  munosabat 

belgilarini  tegishli  qonunga  ko‟ra  asoslashi  kerak.  Topshiriqlar  darslikdan 

olinadi. 

Masalan: 3+7•6  va  (3+7)•6 

                48:4     va  40:4+8:4 

                8+6:2  va (8+6):2 

 

 

 



 

 

 



 

 



 

17 


                16•4     va 10•4+6•4 

                81:3     va  60:3+21:3 

                19•6     va  19•7-19 ifodalarni taqqoslash kabi topshiriqlar berilishi 

mumkin. 



Yüklə 0,9 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   54




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin