turi bo‟lib, unda bor ta‟limiy maqsad o‟yin shakli orqali amalga oshiriladi.
Didaktik o‟yin darsning umumiy maqsadlariga bo‟ysindiriladi va ma‟lum bir
chuqurlashtirish va takrorlashda foydalaniladi. Bola o‟yinda ishtirok etish
Didaktik o‟yinlardan foydalanishdan maqsad bola uchun tabiiy bo‟lgan o‟yin
vositasi orqali ma‟lum bir ta‟limiy vazifalarni amalga oshirishdir. O‟yin orqali
birinchi navbatda bolalarning bilishga bo‟lgan qiziqishlarni shakllantirish ko‟zda
Didaktik o‟yinning asosiy mohiyati shundaki, biror vazifani hal qilish
bolalarga o‟yin tariqasida topshirilsa, bu bolalarni qiziqtiradi, beixtiyor diqqatini
27
jalb qiladi, natijada ular ko‟tarinki ruhda va faol jarayonda bu vazifani
bajaradilar.
Didaktik o‟yin dars jarayonida o‟ziga xos ta‟limiy, tarbiyaviy va
rivojlantiruvchi vazifalarni bajaradi.
Ta‟limiy vazifasi yuqorida aytilgandek, o‟yin orqali biror mavzu o‟rganiladi,
takrorlanadi yoki mustahkamlanadi. O‟yin orqali bu vazifani “Sezdirmay”
bajarish mumkin bo‟ladi. Tarbiyaviy tomoniga kelsak, o‟yin jarayonida
o‟quvchilarda bahamjihatlik, intizomlilik, tirishqoqlik, mehnatsevarlik,
boshlangan ishni oxiriga yetkazish kabi sifatlar tarbiyalanadi.
O‟yin orqali o‟quvchilar tafakkuri rivojlanadi, ijodiy qobiliyatlari o‟sadi,
tezkorlik, hozirjavoblik kabi sifatlar tarkib topadi.
Umuman olganda didaktik o‟yin darsning umumiy psixologik holatiga ham
ijobiy ta‟sir qiladi. Erkinlik qo‟rquvni yo‟qotadi. Ko‟tarinkilik kayfiyati
bilimlarni egallashdagi qiyinchiliklarni yengishga yordam beradi.
Didaktik o‟yinlarning xususiyati shundaki, u bolalarning faolligini,
tashabbuskorligini oshiradi, ularni mustaqillikga, o‟z kuchiga ishonishga
o‟rgatadi. Shuningdek, o‟yinda bolalaning irodasi va xarakteri shakllana boradi.
Bola rostgo‟ylik, to‟g‟rilikga o‟rganadi, jamoada ishlash, harakat qilishga
odatlanadi. O‟zlashtirish qiyin bo‟lgan mavzular didaktik o‟yin orqali oson
o‟zlashtiriladi.
Didaktik o‟yinlardan muntazam va izchil foydalanish orqali bolalarda
mustaqillik qobiliyati o‟sadi, fanga qiziqishi ortadi, ular kuzatishga,
taqqoslashga, o‟z fikrlarini umumlashtirib, xulosalashga o‟rganadilar. Bolalar
o‟yinda o‟z bilim va tajribalaridan ham foydalanadilar, chunki didaktik o‟yin
bolalarning amaliy faoliyati hisoblanadi, ya‟ni bolalar o‟z bilimlarini o‟yin
jarayonida amalda qo‟llaydilar. Bu orqali ularning tushunchalari kengayadi,
bilim, ko‟nikma va malakalari mustahkamlanadi. Bolalar o‟yinda o‟yin
qoidasiga rioya qilish orqali aniq vazifani bajarishga harakat qiladilar. Buning
uchun ulardan o‟z diqqatini bir yerga to‟plash, kuzatuvchanlik, esda qoldirishi
kabi faol aqliy faoliyat ham talab qilinadi.